Krai de Krasnoiarsk

Krai de Krasnoiarsk

Красноярский край (ru)
Bandeira Brasón
Localización
59°53′N 91°40′L
Estado	Rusia
Capital	Krasnoiarsk
Contén a división administrativa	Abansky District (en) Achinsk Urban Okrug (en) Achinsky District (en) ../... 61+
Poboación
Poboación	2.856.971 (2024) (1,22 hab./km²)
Lingua oficial	lingua rusa
Xeografía
Parte de	Distrito Federal Siberiano (pt)
Superficie	2.339.700 km²
Comparte fronteira con	Óblast de Tyumen Khakassia Tuva oblast de Irkutsk Óblast de Kemerovo Khantia-Mansia (pt) Óblast de Tomsk Iamália (pt) República de Sakha
Creación	7 de decembro de 1934
Organización política
• Governor of the Krasnoyarsk Krai (en)	Mikhail Kotjukov (en) (2023–)
Órgano lexislativo	Legislative Assembly of Krasnoyarsk Krai (en) , (Escano: 52)
Identificador descritivo
Fuso horario	Horário de Krasnoiarsk (pt) Asia/Krasnoyarsk (en)
ISO 3166-2	RU-KYA
Identificador OKTMO	04000000
Identificador OKATO	04
Páxina web	krskstate.ru

O krai de Krasnoiarsk, ás veces escrito krai de Krasnoyarsk, en ruso Красноярский край, é un dos nove krais de Rusia.

A súa capital é a cidade homónima de Krasnoiarsk.

Xeografía

Situación, límites, extensión e poboación

Está situado no Distrito Federal de Siberia, alcanzando 3 000 km de norte a sur, cerca da fronteira con China, desde as montañas de Saian no sur, ao longo do río Ienisei, até a península de Taimir no norte. Inclúe o arquipélago ártico da Terra do Norte ou Sévernaia Zemliá (en ruso, Се́верная Земля́), con cerca de 37 000 km², e pertence á Rexión económica da Siberia oriental.

Limita ao norte cos mares de Kara e Laptev (océano Ártico), ao leste coa república de Sakha, ao sueste co óblast de Irkutsk, ao sur coa república de Tuva, ao suroeste coa de Khakassia e o óblast de Kémerovo, e ao oeste co óblast de Tomsk, o okrug autónomo de Khanti-Mansi e co distrito autónomo de Iamalia-Nenetsia.

Cunha superficie de 2 339 700 km², é a segunda entidade máis extensa do país —tras a república de Sakha— e con 1,3 hab/km², a sétima menos densamente poboada, por detrás do antigo óblast de Kamchatka, Iamalia-Nenetsia, o óblast de Magadán, Saka, Nenetsia e Chukotka, que é a menos densamente poboada. Constitúe aproximadamente o 13 % da superficie total da Federación Rusa, e contaba en 2010 cunha poboación de 2 828 187 habitantes, un pouco menos do 2 % da súa poboación.

Hidrografía

Conca do Ienisei.

O río Ienisei ao seu paso por Krasnoiarsk.

Un gran número de ríos flúen a través do krai e algúns desembocan nel.

Os principais ríos son o Ienisei e os seus afluentes (de sur a norte): o Angara, o Tunguska Pedregoso e o Tunguska Inferior; os tres pola súa marxe dereita.

O Ienisei discorre polo centro do krai en dirección sur-norte. A maior parte do río é navegábel, salvo entre novembro e maio que permanece xeado.

O seu curso superior é turbulento, o que se aproveitou para a construción de centrais hidroeléctricas, destacando os encoros de Saián e Krasnoiarsk.
As cidades máis importantes polas que pasa o río son Kizil, Shagonar, Saianogorsk, Abakán, Divnogorsk, Krasnoiarsk, Ieniseisk, Lesosibirsk, Igarka e Dudinka.

No krai tamén ha varios miles de lagos. Os maiores son o Beloie, o Belio, o Glubokoie, o Itat, o Khantaiskoie, o Labas, o Lama, o Piasina, o Taimir e o Iessei.

Tanto os ríos como os lagos son ricos en peixes.

Clima

O clima é fundamentalmente continental, con grandes variacións de temperatura durante o ano. Nas rexións do centro e do sur do krai, onde vive a maior parte da poboación, son característicos os invernos longos e os veráns curtos e calorosos. O territorio do krai experimenta as condicións de tres cintos climáticos: ártico, subártico e moderado. No norte danse menos de 40 días ao ano cunha temperatura superior aos 10 °C, mentres que no sur estes son de 110 a 120 días.

A temperatura media en xaneiro é de −36 °C no norte e de −18 °C no sur. A temperatura media en xullo é de +10 °C no norte e de +20 °C no sur. As precipitacióna anuaia son de 316 mm (até 1 200 mm nos outeiros das montañas de Saian). A neve cobre as rexións centrais do krai desde principios de novembro até finais de marzo. Os cumes das montañas de Sayan, que superan os 2 400–2 600 m, e os da meseta de Putorana, superiores aos 1 000-1 300 m, están cubertos de neve permanente. O permafrost está moi estendido, especialmente no norte.

Grupos étnicos

Segundo o censo de Rusia de 2002, a composición étnica do krai é de:

• Rusos: 88,38 %
• Ucraínos: 2,37 %
• Tártaros: 1,49 %
• Alemáns: 1,24 %
• Azarís: 0,65 %
• Bielorrusos: 0,61 %
• Chuvasios: 0,57 %
• Dolganos: 0,38 %
• Armenios: 0,36 %
• Ewenkis: 0,29 %
• Mordvinos: 0,25 %
• Nenets: 0,21 %
• Maris: 0,17 %
• Khakasios: 0,16 %
• Estonios: 0,14 %
• Kirguizes: 0,13 %
• Baskires: 0,13 %
• Moldovos: 0,13 %
• Taikos: 0,12 %
• Udmurtos: 0,11 %
• Letóns: 0,10 %
• Uzbekos: 0,09 %
• Casacos: 0,09 %
• Polacos: 0,08 %
• Iakutos: 0,08 %
• Lezguinos: 0,07 %
• Lituanos: 0,07 %
• Xitanos: 0,07 %
• Xeorxianos: 0,06 %
• Xudeus 0,06 %
• Osetios: 0,06 %
• Nganasanos: 0,05 %
• Tuvanos: 0,05 %
• Ketas: 0,05 %
• Coreanos: 0,04 %
• Buriatos: 0,04 %
• Chechenos: 0,03 %
• Gregos: 0,03 %
• Latgalianos: 0,03 %
• Outros grupos étnicos de menos de 800 individuos

Cómpre indicr que un 0,56 % dos residentes non indicaron a súa nacionalidade na enquisa do censo.

Historia

Edificio da Administración Rexional en Krasnoiarsk; enfronte, unha estatua de Lenin.

Segundo os arqueólogos, as primeiras poboacións humanas chegaron a Siberia ao redor do ano 40 000 a.C. Os túmulos e monumentos descubertos da cultura escita no krai de Krasnoiarsk pertencen o século VII a.C. e son dos máis antigos de Eurasia. A tumba dun príncipe, Kurgan Arshan, descuberta en 2001, tamén se encontra no krai.

O asentamento ruso na zona (na súa maioría efectuado por cosacos) comezou no século XVII. Despois da construción do Ferrocarril Transiberiano, a colonización rusa da zona aumentou considerabemente.

Tanto durante o período tsarista como no bolxevique o territorio do actual krai de Krasnoiarsk foi utilizado como lugar de exilio de inimigos políticos. Os primeiros líderes do estado soviético, Vladimir Lenin e Iosif Stalin foron exiliados ao que hoxe é o krai en 1897–1900 e 1903, respectivamente. Na era de Stalin, numerosos campamentos gulag establecéronse na rexión.

En 1822 creouse o gobernorato de Ieniseisk, que cubría un territorio moi similar ao do krai actual, con Krasnoiarsk como centro administrativo.

O 30 de xuño de 1908, na conca do río Podkamennaya Tunguska, produciuse unha grande explosión, que probabelmente foi causada pola explosión no aire dun meteorito grande ou dun cometa fragmentado a unha altitude de 5 a 10 km sobre a superficie da Terra. A forza da explosión estímase en ao redor de 10 a 15 megatóns. Achantou máis de 2 000 km² de piñeirais e matou a milleiros de renos.

O krai de Krasnoiarsk creouse en 1934 despois da desagregación do krai de Siberia occidental e o krai de Siberia oriental. En 1991, Khakassia separouse do krai converténdose nunha república dentro da Federación Rusa.

O 1 de xaneiro de 2007, tras un referendo celebrado o 17 de abril de 2005, os territorios dos okrug autónomos de Evenk e de Taimir fusionáronse no krai.

Economía

Máis do 95 % das cidades, a maioría das industrias e toda a actividade agrícola concéntrase na parte sur do krai. É unha das partes máis ricas de Rusia en recursos naturais. O 80 % do níquel, o 75 % do cobalto, o 70 % do cobre, o 16 % do carbón e o 10 % do ouro extráense nesta rexión. Tamén se produce o 20 % da leña. As maiores industrias da rexión son: metalurxia de metais non-ferrosos, enerxética, da madeira, química e refinado de petróleo.