bab
Xuyakirin
Bilêvkirin
[biguhêre]Navdêr 1
[biguhêre]bab nêr
- (malbat) Ji herdu mirovên ku kesek jê çêbûye yê zelam.
- (Nimûneyekê bide) (biguhêre)
- Kesê ku bingehê rêbazekê daye yan jî giringtirîn kesê wê ye.
- Şerefxan babê dîroka kurdî ye.
Ji wêjeya klasîk
[biguhêre]- Jêrî Ednan ta ji 'Ebdullah guhest
Bîst û yek bab in, hemî rast û durust
Hin yekî 'Ednan û Me'd û hem Nezar — (Mela Hesenê Bateyî, Mewlûda Kurdî, ~1720)
Bi alfabeyên din
[biguhêre]Herwiha
[biguhêre]Dijmane
[biguhêre]Ferhengoka malbatê
[biguhêre]Jê
[biguhêre]Etîmolojî
[biguhêre]Ji proto-hindûewropî *papa-, proto-îranî *pape-, (ihtimal e ji zimanê zarokan ku zarok pê daxwaza xwarinê dikin, bide ber pepe anku nan ya kurdî), hevreha bav ya kurmancî, bawk ya soranî (babe: babo forma gazîkirinê), بابا (baba) ya farisî ku ketiye tirkî jî; pape- ya farisiya kevn, πάππας (pappas: bab, babo) û papa ya latînî ku serekaniya heman peyva bi gelek zimanên ewropî ye. Tiştekî asayî û normal e ku bab di hin devokan de bûye bav ji ber ku di kurmancî de -b ya dawîn gelek car v dibe: şeb / şev.
Bi zaravayên din
[biguhêre]Werger
[biguhêre]- A'ou: wa¹³, ʔa⁴³ ba⁴³
- Abazayî: аба (ābā)
- Abxazî: аб (āb)
- Açolî: abaa
- Adîgeyî: ты (tə)
- Afarî: abba
- Afrikaans: vader → af, pa → af
- Akadî: 𒀜 (abu)
- Aklanon: ama
- Albanî: baba → sq n, atë → sq n, tatë → sq n
- Alêwîtî: adax
- Almaniya jêrîn a almanî: Vader, vader
- Almaniya Pennsylvania: Vadder n, Daadi n
- Almanî: Vater → de n
- Elmanîşî: Vatter n
- Amharî: እባት n (ʾəbat)
- Amîs: ama^; wama
- Ammoniteyî: 𐤀𐤁 (ʾb)
- Amurdag: iraba
- Andî: има
- Angloromanî: dad, daddarus, daddi, daddus
- Apaçî:
- Apaçiya rojava: tʼaah
- Apaçiya deştan: t’aah (-t’á’)
- Aragonî: pai → an n
- Aramî:
- Areareyî: mama
- Aromanî: tatã n
- Asamî: দেউতা (deuta), পিতা (pita), বাপ (bap), আব্বা (abba)
- Astûrî: padre → ast n, pá → ast n
- Atayalî: yaba
- Avarî: эмен (èmen)
- Avestayî: 𐬞𐬌𐬙𐬀𐬭 (pitar)
- Aymarayî: tata
- Aynuyî: アチャ (aca)
- Aytonî: ပေႃ (poa)
- Azerî: ata → az, dədə
- Balînî: bapa, aji
- Baskî: aita → eu
- Başkîrî: атай (atay)
- Batsbî: დად (dad)
- vadda :
- Bejayî: baab
- Belarusî: ба́цька n (bácʹka), айце́ц n (ajcjéc), та́та n (táta)
- Belûçî: پت (pit), پس (pis), ابا (abbá)
- Bengalî: আব্বা → bn (abba), পিতা → bn (pita), বাবা → bn (baba)
- Bîkoliya naverast: ama
- Brahuiyî: baawa
- Bretonî: tad → br n, tadoù → br pj
- Bugî: ambo
- Bulgarî: баща́ → bg n (baštá), та́тко → bg n (tátko), тати n (tati), отец → bg n (otec)
- Bununî: tama
- Burmayî: အဖေ → my (a.hpe), အဖ → my (a.hpa.), ဖခင် → my (hpa.hkang)
- Buryatî: эсэгэ (esege)
- Bûrgûndî: peire n, poupa n, 'pa
- Çavacanoyî: tata
- Çeçenî: да (da)
- Çekî: otec → cs, táta → cs, tatínek → cs, taťka → cs, fotr → cs n
- Çerokî: ᎡᏙᏓ (edoda), ᎠᏓᏙᏓ (adadoda)
- Çinook jargonî: papa
- Çîçewayî: bambo, tate
- Çînî:
- Kantonî: 父親 (fu6 can1), 爸爸 (baa1-4 baa1), 老竇, 老豆 (lou5 dau6)
- Dunganî: фучин (fučin), дада (dada), да (da), де (di͡ə), деде (di͡ədi͡ə), лозы (lozɨ), ада (ada)
- Hakkayî: 父親 (fu-chhîn), 阿爸 (â-pâ)
- Mandarînî: 父親 → zh (fùqīn), 父 → zh (fù), 爸爸 → zh (bàba), 爹 → zh (diē), 老子 → zh (lǎozi)
- Minnanî: 爹親 → zh-min-nan (tia-chhin), 娘爸/娘父 (niû-pē), 父親 (hū-chhin), 阿爸 → zh-min-nan (a-pah / a-pa / a-pâ)
- Wuyî: 父親, 爸爸
- Çuvaşî: атте (atte)
- Çûkî: sam
- Dalmatî: tuota n, teta
- Danmarkiya jersey: vâder n
- Danmarkî: far → da g, fader → da g
- Darkinjungî: biambai
- Deoriyî: bang, bako, বাং, বাক'
- Divehî: ބައްޕަ (bappa)
- Dolganî: ага
- Dongşîangî: ada
- Dusuniya navendî: tapa
- Edomiteyî: 𐤀𐤁 (ʾb)
- Elfdalî: faðer n
- Endonezyayî: bapa → id, bapak → id, ayah → id, ayahanda → id
- Erebî: أَب → ar n (ʾab), وَالِد → ar n (wālid)
- Ermenî: հայր → hy (hayr), պապա → hy (papa)
- Erzayî: тетя (tetja)
- Esperantoyî: patro → eo
- Estonî: isa → et
- Etiyopiya klasîk: ኣብ (ʾab)
- Etrûskî: 𐌀𐌐𐌀 (apa)
- Evenî: аман (aman)
- Evenkî: амин (amin)
- Extremaduranî: pairi
- Farisiya kevn: 𐎱𐎡𐎫𐎠 (p-i-t-a /pitā/)
- Farisiya navîn: pid
- Farisî: پدر → fa (pedar), بابا → fa n (bâbâ)
- Fatalukuyî: palu
- Fenîkî: 𐤀𐤁 n (ʾb)
- Ferî: faðir → fo n, pápi → fo n, babba → fo n
- Firîgî: πατερης n (paterēs)
- Fîjî: tama → fj
- Fînî: isä → fi
- Fransî: père → fr n, papa → fr
- Friyolî: pari n
- Frîsiya bakur:
- Frîsiya saterlandî: Foar
- Frîsî: heit → fy, faar
- Gaelîka skotî: athair → gd n
- Gagawzî: boba, ata
- Galîsî: pai → gl n, padre → gl n
- Gîlekî: پیر (pe:r)
- Gooniyandiyî: ngaboo
- Gotî: 𐌰𐍄𐍄𐌰 n (atta), 𐍆𐌰𐌳𐌰𐍂 n (fadar)
- Gujaratî: પિતા → gu n (pitā)
- Gunwingguyî: ngabba
- Gurcî: მამა (mama)
- Guwaranî: úva, túva → gn, ru, itúva, ru
- Haîtî: papa
- Hawayî: makua kāne
- Hawsayî: ùbā, bā̀ba
- Higaononî: amay
- Hindî: पिता → hi n (pitā), वालिद → hi n (vālid), बाप → hi n (bāp), पिदर → hi n (pidar)
- Hîlîgaynonî: amay
- Hîtîtî: 𒀜𒋫 g (atta), 𒀜𒋫𒀸 (attas)
- Holendî: vader → nl n, papa → nl
- Huişui hmongiya navendî: txiv
- Hunsrikî: Fatter n
- Iştihardî: دادا n (dādā)
- Îbanî: apai
- Îbranî: אָב → he n (av)
- Îdoyî: patro → io
- Îgboyî: nna
- Îlokanoyî: ama
- Îngilîziya kevn: fæder → ang n
- Îngilîziya navîn: fader
- Îngilîzî: father → en, dad → en
- Îngriyî: isä, ätti, taatta, iso
- Îngûşî: да (da)
- Înterlîngua: patre → ia
- Înuîtî: ᐊᑖᑕ
- Înupîakî: aapa, taata
- Îranunî: ama'
- Îrlendî: athair → ga n
- Îrlendiya kevn: athair n
- Îtalî: padre → it n, papà → it n, babbo → it n
- Îzlendî: faðir → is n, pabbi → is n
- Japonî: お父さん → ja (おとうさん, otōsan), 父 → ja (ちち, chichi), パパ → ja (papa)
- Jarayî: ama, ama
- Javayî: bapa → jv, bapak → jv
- Jejuyî: 아방
- K'içe': qajaw
- Kabardî: адэ (ādă)
- Kalalîsûtî: ataata
- Kalmîkî: эцк (etsk)
- Kaloyî: dada n
- Kambayî: ethe
- Kannadayî: ತಂದೆ → kn (tande), ಅಪ್ಪ → kn (appa)
- Kapampanganî: tatang
- Karaçay-balkarî: ата
- Karelî: ižä, tuatto
- Kaşûbî: òjc n, tatk → csb n
- Katalanî: pare → ca n
- Kavalanî: tama
- Kayingangî: panh
- Keçwayî: tayta, tata
- Keşmîrî: مول (mōl), بَب (bab)
- Kirgizî: ата → ky (ata)
- Kîngalî: තාත්තා → si (tāttā)
- Kînyarwandayî: so → rw
- Klamatî-modokî: ptisap
- Komançî: apʉ
- Komî-permyakî: бать (batʹ)
- Komorî: ɓaɓa 5 an 6
- Koreyî: 아버지 → ko (abeoji), 아빠 → ko (appa), 아버님 → ko (abeonim), 애비 → ko (aebi)
- Kornî: tas n, sira n
- Korsîkayî: babbu, padre
- Kreyoliya fransî ya Louisiana: pè, pèr, pær, pap, papa, papi, popa
- Kristangî: pai
- Kumikî: ата (ata)
- Kvenî: isä
- Lamboyayî: ama
- Latgalî: tāvs
- Latînî: pater → la n, genitor n, parens → la n
- Latviyayî: tēvs → lv n, tētis n, papucītis n
- Lawsî: ພໍ່ → lo (phǭ)
- Lazî: მუმული (mumuli)
- Lezgînî: буба (buba)
- Lisuyî: ꓐꓹ ꓐꓽ, ꓮꓽ ꓐꓽ, ꓐꓹꓽ
- Lîdyayî: 𐤠𐤯𐤠 (ata)
- Lîgûrî: pàre n
- Lîtwanî: tėvas → lt n
- Lîvonî: izā, tōți
- Lombardî: papà n
- Lueyî: ᦗᦸᧈ (poa1)
- Lugbarayî: ata
- Luhyayî: papa
- Luksembûrgî: Papp → lb
- Luoyî: baba
- Luşûtsîdî: bad
- Mòçenoyî: tata n
- Maguindanaoyî: ama
- Makasaeyî: boba
- Makedonî: та́тко → mk n (tátko)
- Malagasî: aba → mg, ada → mg
- Malayalamî: അച്ഛന് → ml (acchan), പിതാവ് → ml (pitāvŭ)
- Malayiya baba: bapak
- Malezî: bapa → ms, ayah → ms, bapak → ms, ayahanda, rama, abah → ms
- Maltayî: missier n
- Mançûyî: ᠠᠮᠠ (ama)
- Manksî: ayr n
- Mansakayî: ama
- Mansî: а̄сь (āsʹ)
- Maorî: matua taane, tāne → mi
- Maranaoyî: ama'
- Maratî: पिता n (pitā)
- Mariya rojhilatî: ача
- Mayayiya yukatekî: taat
- Mazenderanî: پیهر (pier)
- Mbabaramî: nganjan
- Mecarî: apa → hu
- Megrelî: მუმა (muma)
- Minaeanî: 𐩱𐩨 (ʾb)
- Misrî:
(jt n) - Miyakoyî: アサ (asa)
- Mîrandî: pai
- Mnongiya rojhilatî: bap
- Moabiteyî: 𐤀𐤁 (ʾb)
- Mokşayî: аля (alja)
- Mongolî: аав → mn (aav), эцэг → mn (etseg)
- Muongî: pổ
- Mwanî: baba, wawa
- Nahwatlî: tahtli → nah
- Namayî: ǁgûb
- Nanayî: ама
- Napolîtanî: pate n
- Navajoyî: azhéʼé, ataaʼ
- Nepalî: बाबु → ne n (bābu), बुवा (buwā), बा → ne (bā)
- Nhêngatûyî: paia
- Nîvxî: ытк (ətk), ытык (ətək), ытка (ətka), ытыка (ətəka)
- Normandî: père n, pére n, péthe n
- Norweciya traveller: dad
- Norwecî: far → no, pappa → no, fader → no
- O'odhamî: o꞉g
- Ohloniya bakur: ká̄nak'ap̄a
- Ojibweyî: imbaabaa, indede
- Oksîtanî: paire → oc n
- Oriyayî: ବାପା → or (bapa)
- Oromoyî: abbaa
- Osetî: фыд (fyd)
- Oskanî: 𐌐𐌀𐌕𐌝𐌓 (patír)
- Osmanî: بابا (bâbâ), اب (eb), پدر (peder), والد (vâlid), اتا (ata)
- Oygurî: دادا → ug (dada), ئاتا → ug (ata)
- Ozbekî: ota → uz
- Pacohî: counh, a-ám
- Palî: janako n
- Palî: जनको n
- Papyamentoyî: tata
- Peştûyî: پلار → ps n (plār)
- Piedmontîsî: papà n
- Pîkeneyiya başûr: 𐌐𐌀𐌕𐌄𐌓𐌄𐌝𐌇 (patereíh)
- Pîrahayî: baíxi
- Pîttcantcatcarayî: mama, punari
- Plodîşî: Voda n
- Polabî: aită n
- Polonî: ojciec → pl m pers, tata → pl m pers
- Portugalî: pai → pt n
- Prusiya kevn: tāws n, tāwas
- Puncabî: ਪਿਓ n (pio), ਪਿਤਾ n (pitā), ਬਾਪ n (bāp)
- Q'eqçiyî: yuwaʼ
- Qazaxî: ата → kk (ata), әке → kk (äke), көке → kk (köke)
- Qiptî:
- Radeyî: ama
- Rohingyayî: bab, baf, abba
- Romagnolî: ba n, bab n
- Romancî: bap n, bab n
- Romanî: dad n
- Romanyayî: tată → ro n
- Rusî: оте́ц → ru n (otéc), па́па → ru n (pápa), ба́тя → ru n (bátja), ба́тюшка → ru n (bátjuška), ба́тька → ru n (bátʹka), папа́ша → ru n (papáša), тя́тя → ru n (tjátja)
- Rusînî: ня́ньо n (njánʹo), ня́нько n (njánʹko), оте́ць n (otécʹ)
- Saaroayî: ama'a
- Sabaeanî: 𐩱𐩨
- Sahoyî: abba
- Saisiyatî: yaba'
- Samî:
- Samoayî: tama → sm
- Sanskrîtî: पितृ → sa n (pitṛ), पितर n (pitara)
- Sardînî: babbu n
- Sebwanoyî: amahan
- Sicîlî: patri → scn n
- Sierra mîwokiya navendî: ʔypýˑ-
- Silesî: uojćec n
- Sindhî: پيء (pīʾu), بابو (bābō)
- Sirboxirwatî:
- Sîlhetî: ꠛꠣꠙ (baf), ꠀꠛ꠆ꠛꠣ (abba)
- Skotî: faither, fader
- Slaviya kevn:
- Slaviya rojavayî ya kevn: отьць n (otĭcĭ)
- Slovakî: otec → sk, tato → sk, tatko → sk, tatíčko, foter
- Slovenî: oče → sl n, očka n, tata → sl n, ata → sl n
- Somalî: aabo → so, aabbe → so
- Sorbî:
- Sotoyiya başûr: ntate → st
- Spanî: padre → es n
- Sundanî: rama, abah → su
- Sûdovî: tews n
- Sûmerî: 𒀀𒀀 (A.A), 𒀁 (IDUM), 𒀋 (ABBA2), 𒀜𒁕 (AD.DA)
- Svanî: მუ (mu)
- Swahîlî: baba → sw, mzee → sw
- Swêdî: fader → sv, far → sv, pappa → sv
- Şanî: ပေႃႈ (pōa)
- Şerpayî: འ་བ (hawa)
- Şonayî: baba
- Tàyî: 嗓, 嗚, 嗟
- Tabasaranî: адаш (adaš), аба (aba)
- Tacikî: падар → tg (padar), бобо → tg (bobo)
- Talysh:
- Talişî: دده (dada)
- Tagalogî: ama → tl, tatay → tl, papa, tatang, itay, tay
- Taînoyî: baba
- Tamîlî: அப்பா → ta (appā), தந்தை → ta (tantai), அத்தன் → ta (attaṉ), அப்பன் → ta (appaṉ)
- Taosî: tǫ̏ména
- Tarantinoyî: attàne n
- Tarifitî: baba n
- Tarokoyî: tama
- Tausugî: ama
- Tayî: พ่อ → th (pɔ̂ɔ), บิดา → th
- Telûgûyî: నాన్న → te (nānna), తండ్రి → te (taṇḍri)
- Ternateyî: baba
- Teteriya krîmî: baba
- Teterî: ата → tt (ata), әти → tt (äti), атай (atay)
- Tetûmî: aman
- Thaoyî: ama
- Tigreyî: አብ (ʾäb)
- Tigrînî: ኣቦ → ti n (ʾabo)
- Tirkiya kevn: 𐰴𐰭 (qŋ /qaŋ/), 𐰯𐰀 (pa /apa/)
- Tirkî: baba → tr, ata → tr
- Tirkmenî: kaka
- Tîbetî: པ་ཕ (pa pha), ཕ་ལགས (pha lags)
- Tokpisinî: papa
- Toxarî A: pācar, āp
- Toxarî B: pācer, āppo
- Tsouyî: amo
- Tumbukayî: dada
- Tupînambayî: uba
- Tuvanî: ача (aça), ада (ada)
- Udî: баба (baba)
- Udmurtî: атай (ataj), бубы (buby), айы (ajy)
- Ugarîtî: 𐎀𐎁 (ảb)
- Urdûyî: والد → ur n (vālid), باپ n (bāp)
- Ûkraynî: ба́тько → uk n (bátʹko), оте́ць → uk n (otécʹ), та́то n (táto)
- Venîsî: pare → vec n
- Vepsî: tat
- Viyetnamî: ba → vi, cha → vi, tía → vi, thầy → vi, cậu → vi, bố → vi, bác → vi, bọ → vi, áng → vi
- Volapûkî: fat → vo
- Voroyî: esä
- Votî: isä
- Walonî: pere → wa n
- Wambayayî: irda
- Wanecî: پيار (piyār)
- Weylsî: tad → cy n
- Wiradhurî: babiin
- Wîlamowî: foter
- Wolofî: baay, pàppa
- Wutunhuayî: aba, ha
- Ximêrî: ឪពុក → km (ʼŏupŭk), ពុក → km (puk), ឳ (ʼâu)
- Xosayî: ubawo, utata, uyise
- Yagarayî: babun, bing
- Yakutî: аҕа (ağa)
- Yamanayî: imu
- Yamî: ama
- Yidîşî: פֿאָטער n (foter), טאַטע n (tate)
- Yorubayî: bàbá
- Yupîkiya navendî: aata, ata
- Yuracareyî: tata
- Yûnaniya mîkenî: 𐀞𐀳 (pa-te)
- Yûnanî: πατέρας → el n (patéras)
- Zêlandî: vaoder n, vaer n
- Zhuangî: baz, baq, boh, box, dax, dez
- Zimanê destan ê emerîkî: 5@Forehead-ThumbBack Contact
- Zuluyî: ubaba → zu 1a an 2a, uyihlo 1a an 2a, uyise 1a an 2a
- ǃXóõ: a̰a
- Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.
Navdêr 2
[biguhêre]bab
- (nadir) derî, dergeh
- Bab-i Alî (Imparatoriya Osmanî)
Bikaranîn
[biguhêre]Tenê di hin navên taybet de
Etîmolojî
[biguhêre]Werger
[biguhêre]Navdêr
[biguhêre]bab
Navdêr
[biguhêre]bab nêr
Navdêr
[biguhêre]bab
Navdêr
[biguhêre]bab
Çavkanî
[biguhêre]Navdêr
[biguhêre]bab
Çavkanî
[biguhêre]Navdêr
[biguhêre]bab nêr
Kategorî:
- Kurmancî
- Bilêvkirina IPAyê bi kurmancî
- Dengên kurmancî ji Bidlîsê
- Deng bi kurmancî
- Navdêr bi kurmancî
- Navdêrên nêr bi kurmancî
- Palîndrom bi kurmancî
- Malbat bi kurmancî
- Ji wêjeya klasîk (kurmancî)
- Jêgirtin bi kurmancî
- Peyvên kurmancî yên mîrasmayî ji proto-hindûewropî
- Peyvên kurmancî ji proto-îranî
- Lêker bi nedersaksî
- Palîndrom bi nedersaksî
- Maneyên nadir bi kurmancî
- Peyvên kurmancî yên deynkirî ji erebî
- Rohingyayî
- Navdêr bi rohingyayî
- Palîndrom bi rohingyayî
- Malbat bi rohingyayî
- Romagnolî
- Navdêr bi romagnolî
- Navdêrên nêr bi romagnolî
- Palîndrom bi romagnolî
- Malbat bi romagnolî
- Meryamî
- Navdêr bi meryamî
- Palîndrom bi meryamî
- Malbat bi meryamî
- Haîtî
- Navdêr bi haîtî
- Palîndrom bi haîtî
- Anatomî bi haîtî
- Mecarî
- Navdêr bi mecarî
- Palîndrom bi mecarî
- Riwek bi mecarî
- Romancî
- Navdêr bi romancî
- Navdêrên nêr bi romancî
- Palîndrom bi romancî
- Malbat bi romancî