Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Eoarchaik (ang. Eoarchean )
Nieformalnie eoarchaik utożsamia się czasem z hadeikiem (hadejem) lub azoikiem .
Obejmuje okres od tworzenia się planet do ustabilizowania się orbit planet. W tej erze powstał Księżyc , uformowało się Jądro Ziemi , Płaszcz ziemski oraz skorupa ziemska , a także pojawiły się oceany. W połowie ery trwał natomiast okres Wielkiego Bombardowania . W końcowych fazach ery prawdopodobnie powstało życie. Dowody na to są jednak niepewne. Istnieją jednak hipotezy, iż mogło ono wtedy zostać kilkukrotnie przeniesione z przestrzeni kosmicznej i zniszczone. Wtedy też powstały najstarsze minerały (kryształ cyrkonu z Jack Hills w Australii ) oraz skały (gnejsy z północno-zachodniej Kanady ) na Ziemi[1] .
↑ Witold Mizerski, Jan Żukowski: Tablice geograficzne . Warszawa: Adamantan, 2008, s. 63-65. ISBN 978-83-7350-121-8 .
W lewych kolumnach znajdują się eony ; prawa kolumna: pogrubionym tekstem zaznaczone są ery ; zwykłym tekstem zaznaczone są okresy
Hadeik (4,567 – 4,0 mld lat temu)
Archaik (4,0 – 2,5 mld lat temu)
Eoarchaik (4 – 3,6 mld lat temu)
Paleoarchaik (3,6 – 3,2 mld lat temu)
Mezoarchaik (3,2 – 2,8 mld lat temu)
Neoarchaik (2,8 – 2,5 mld lat temu)
Proterozoik (2,5 mld lat temu – 538,8 mln lat temu)
Paleoproterozoik (2,5 – 1,6 mld lat temu)
Sider (2,5 – 2,3 mld lat temu)
Riak (2,3 – 2,05 mld lat temu)
Orosir (2,05 – 1,8 mld lat temu)
Stater (1,8 – 1,6 mld lat temu)
Mezoproterozoik (1,6 – 1 mld lat temu)
Kalim (1,6 – 1,4 mld lat temu)
Ektas (1,4 – 1,2 mld lat temu)
Sten (1,2 – 1 mld lat temu)
Neoproterozoik (1 mld lat temu – 542 mln lat temu)
Ton (1 mld lat temu – 720 mln lat temu)
Kriogen (720 – 635 mln lat temu)
Ediakar (635 – 538,8 mln lat temu)
Poziomo zaznaczono ery ; W lewych kolumnach znajdują się okresy ; prawa kolumna: pogrubionym tekstem zaznaczone są epoki ; zwykłym tekstem zaznaczone są wieki
Kambr (538,8 – 485,4 mln lat temu)
Terenew (538,8 – 521 mln lat temu)
Fortun (538,8 – 529 mln lat temu)
wiek 2 (529 – 521 mln lat temu)
Epoka 2 (521 – 509 mln lat temu)
wiek 3 (521 – 514 mln lat temu)
wiek 4 (514 – 509 mln lat temu)
Miaoling (509 – 497 mln lat temu)
Wuliuan (509 – 504,5 mln lat temu)
Drum (504,5 – 500,5 mln lat temu)
Gużang (500,5 – 497 mln lat temu)
Furong (497 – 485,4 mln lat temu)
Paib (497 – 494 mln lat temu)
Dziangszan (494 – 489,5 mln lat temu)
wiek 10 (489,5 – 485,4 mln lat temu)
Ordowik (485,4 – 443,8 mln lat temu)
Wczesny ordowik (485,4 – 470,0 mln lat temu)
Tremadok (485,4 – 477,7 mln lat temu)
Flo (477,7 – 470,0 mln lat temu)
Ordowik środkowy (470,0 – 458,4 mln lat temu)
Daping (470,0 – 467,3 mln lat temu)
Darriwil (467,3 – 458,4 mln lat temu)
Ordowik późny (458,4 – 443,8 mln lat temu)
Sandb (458,4 – 453,0 mln lat temu)
Kat (453,0 – 445,2 mln lat temu)
Hirnant (445,2 – 443,8 mln lat temu)
Sylur (443,8 – 419,2 mln lat temu)
Landower (443,8 – 433,4 mln lat temu)
Ruddan (443,8 – 440,8 mln lat temu)
Aeron (440,8 – 438,5 mln lat temu)
Telicz (438,5 – 433,4 mln lat temu)
Wenlok (433,4 – 427,4 mln lat temu)
Szejnwud (433,4 – 430,5 mln lat temu)
Homer (430,5 – 427,4 mln lat temu)
Ludlow (427,4 – 423,0 mln lat temu)
Gorst (427,4 – 425,6 mln lat temu)
Ludford (425,6 – 423,0 mln lat temu)
Przydol (423,0 – 419,2 mln lat temu)
Dewon (419,2 – 358,9 mln lat temu)
Wczesny dewon (419,2 – 393,3 mln lat temu)
Lochkow (419,2 – 410,8 mln lat temu)
Prag (410,8 – 407,6 mln lat temu)
Ems (407,6 – 393,3 mln lat temu)
Dewon środkowy (393,3 – 382,7 mln lat temu)
Eifel (393,3 – 387,7 mln lat temu)
Żywet (387,7 – 382,7 mln lat temu)
Dewon późny (382,7 – 358,9 mln lat temu)
Fran (382,7 – 372,2 mln lat temu)
Famen (372,2 – 358,9 mln lat temu)
Karbon (358,9 – 298,9 mln lat temu)
Missisip (358,9 – 323,2 mln lat temu)
Wczesny missisip /Turnej (358,9 – 346,7 mln lat temu)
Środkowy missisip /Wizen (346,7 – 330,9 mln lat temu)
Późny missisip /Serpuchow (330,9 – 323,2 mln lat temu)
Pensylwan (323,2 – 298,9 mln lat temu)
Wczesny pensylwan /Baszkir (323,2 – 315,2 mln lat temu)
Środkowy pensylwan /Moskow (315,2 – 307,0 mln lat temu)
Późny pensylwan (307,0 – 298,9 mln lat temu) : Kasimow (307,0 – 303,7 mln lat temu)
Gżel (303,7 – 298,9 mln lat temu)
Perm (298,9 – 251,9 mln lat temu)
Cisural (298,9 – 273,0 mln lat temu)
Assel (298,9 – 293,5 mln lat temu)
Sakmar (293,5 – 290,1 mln lat temu)
Artinsk (290,1 – 283,5 mln lat temu)
Kungur (283,5 – 273,0 mln lat temu)
Gwadalup (273,0 – 259,5 mln lat temu)
Road (273,0 – 266,9 mln lat temu)
Word (266,9 – 264,3 mln lat temu)
Kapitan (264,3 – 259,5 mln lat temu)
Loping (259,5 – 251,9 mln lat temu)
Wucziaping (259,5 – 254,1 mln lat temu)
Czangsing (254,1 – 251,9 mln lat temu)
Trias (251,9 – 201,3 mln lat temu)
Wczesny trias (251,9 – 247,2 mln lat temu)
Ind (251,9 – 251,2 mln lat temu)
Olenek (251,2 – 247,2 mln lat temu)
Środkowy trias (247,2 – 235 mln lat temu)
Anizyk (247,2 – 242 mln lat temu)
Ladyn (242 – 237 mln lat temu)
Późny trias (237 – 201,3 mln lat temu)
Karnik (237 – 227 mln lat temu)
Noryk (227 – 208,5 mln lat temu)
Retyk (208,5 – 201,4 mln lat temu)
Jura (201,4 – 145,0 mln lat temu)
Jura wczesna (201,4 – 174,7 mln lat temu)
Hettang (201,4 – 199,5 mln lat temu)
Synemur (199,5 – 192,9 mln lat temu)
Pliensbach (192,9 – 184,2 mln lat temu)
Toark (184,2 – 174,7 mln lat temu)
Jura środkowa (174,7 – 161,5 mln lat temu)
Aalen (174,7 – 170,9 mln lat temu)
Bajos (170,9 – 168,2 mln lat temu)
Baton (168,2 – 165,3 mln lat temu)
Kelowej (165,3 – 161,5 mln lat temu)
Jura późna (161,5 – 145,0 mln lat temu)
Oksford (161,5 – 154,8 mln lat temu)
Kimeryd (154,8 – 149,2 mln lat temu)
Tyton (149,2 – 145,0 mln lat temu)
Kreda (145,0 – 66 mln lat temu)
Wczesna kreda (145,0 – 100,5 mln lat temu)
Berrias (145,0 – 139,8 mln lat temu)
Walanżyn (139,8 – 132,6 mln lat temu)
Hoteryw (132,6 – 125,77 mln lat temu)
Barrem (125,77 – 121,4 mln lat temu)
Apt (121,4 – 113,0 mln lat temu)
Alb (113,0 – 100,5 mln lat temu)
Późna kreda (100,5 – 66 mln lat temu)
Cenoman (100,5 – 93,9 mln lat temu)
Turon (93,9 – 89,8 mln lat temu)
Koniak (89,8 – 86,3 mln lat temu)
Santon (86,3 – 83,6 mln lat temu)
Kampan (83,6 – 72,1 mln lat temu)
Mastrycht (72,1 – 66 mln lat temu)
Paleogen (66 – 23,03 mln lat temu)
Paleocen (66 – 56 mln lat temu)
Dan (66 – 61,6 mln lat temu)
Zeland (61,6 – 59,2 mln lat temu)
Tanet (59,2 – 56 mln lat temu)
Eocen (56 – 33,9 mln lat temu)
Iprez (56 – 47,8 mln lat temu)
Lutet (47,8 – 41,2 mln lat temu)
Barton (41,2 – 37,71 mln lat temu)
Priabon (37,71 – 33,9 mln lat temu)
Oligocen (33,9 – 23,03 mln lat temu)
Rupel (33,9 – 27,82 mln lat temu)
Szat (27,82 – 23,03 mln lat temu)
Neogen (23,03 – 2,58 mln lat temu)
Miocen (23,03 – 5,332 mln lat temu)
Akwitan (23,03 – 20,44 mln lat temu)
Burdygał (20,44 – 15,97 mln lat temu)
Lang (15,97 – 13,82 mln lat temu)
Serrawal (13,82 – 11,63 mln lat temu)
Torton (11,63 – 7,246 mln lat temu)
Messyn (7,246 – 5,333 mln lat temu)
Pliocen (5,333 – 2,58 mln lat temu)
Zankl (5,333 – 3,600 mln lat temu)
Piacent (3,600 – 2,58 mln lat temu)
Czwartorzęd (2,58 mln lat temu – dziś)
Plejstocen (2,58 mln lat temu – 11,7 tys. lat temu)
Gelas (2,58 – 1,80 mln lat temu)
Kalabr (1,80 mln lat temu – 774 tys. lat temu)
Chiban (774 – 129 tys. lat temu)
Późny plejstocen (129 – 11,7 tys. lat temu)
Holocen (11,7 tys. lat temu – dziś)
Grenland (11,7 – 8,2 tys. lat temu)
Northgrip (8,2 – 4,2 tys. lat temu)
Megalaj (4,2 tys. – dziś)