Przejdź do zawartości

Koszyce (województwo małopolskie)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Koszyce
miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Ilustracja
Rynek w Koszycach
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Powiat

proszowicki

Gmina

Koszyce

Prawa miejskie

1374–1869 i od 2019

Burmistrz

Krystian Hytroś

Powierzchnia

3,25[1] km²

Populacja (2022)
• liczba ludności
• gęstość


769[1]
237[1] os./km²

Strefa numeracyjna

41

Kod pocztowy

32-130

Tablice rejestracyjne

KPR

Położenie na mapie gminy Koszyce
Mapa konturowa gminy Koszyce, w centrum znajduje się punkt z opisem „Koszyce”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Koszyce”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, u góry nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Koszyce”
Położenie na mapie powiatu proszowickiego
Mapa konturowa powiatu proszowickiego, po prawej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Koszyce”
Ziemia50°10′13″N 20°34′23″E/50,170278 20,573056
TERC (TERYT)

1214024[2]

SIMC

0244630

Urząd miejski
Elżbiety Łokietkówny 14
32-130 Koszyce
Strona internetowa

Koszycemiasto w południowej Polsce położone w województwie małopolskim, w powiecie proszowickim, w gminie Koszyce, której jest siedzibą. Położone przy skrzyżowaniu DK79 i DW768.

Koszyce były dawniej miastem królewskim Korony Królestwa Polskiego[3], należące do wielkorządców krakowskich w powiecie proszowickim województwa krakowskiego w końcu XVI wieku[4]. Prawa miejskie w latach 1374–1869 oraz ponownie od 1 stycznia 2019 roku[5][6].

Koszycki rynek wykazał się najwyższym stopniem miejskości w badaniach naukowych nad morfologią miast zdegradowanych reformą carską z 1869–1870[7].

Integralne części miasta to: Podgaje Koszyckie i Przedmieście[8].

Historia

[edytuj | edytuj kod]
Rynek Miejski w Koszycach
Kościół w Koszycach

Miejscowość położona była w dobrach królewskich, stanowiła uposażenie wielkorządcy krakowskiego i nosiła nazwę Koszyczki. Pierwsza wzmianka o Koszycach w źródłach pochodzi z 1328 roku[9]. Przez Koszyce, położone przy przeprawie przez Szreniawę, przebiegał szlak handlowy z Krakowa i Bochni przez Wiślicę na Ruś Kijowską. 26 czerwca 1374 roku królowa Elżbieta Łokietkówna nadała Koszycom, posiadającym już uprzednio prawa miejskie, prawo magdeburskie i przywilej targów w poniedziałki[9]. Przywileje lokacyjne były wzorowane na krakowskich. Miasto było ważnym ośrodkiem rzemieślniczym i handlowym. 4 kwietnia 1421 roku Koszyce powtórnie były lokowane na prawie magdeburskim przez króla Władysława Jagiełłę i otrzymały przywilej odbywania 8-dniowego jarmarku 22 lipca i targów we wtorki[9]. W mieście znajdowała się komora królewska, która pobierała myto od wozów i pędzonego bydła. W pobliżu Koszyc znajdował się port rzeczny na Wiśle w Morsku. W 1563 roku w mieście znajdowały się 83 domy, 13 jatek rzeźniczych oraz łaźnia. W mieście handlowano zbożem, upowszechniła się stosowana tu miara korzec koszycki, równy 1/4 korca krakowskiego (55 kg żyta lub 57 kg pszenicy)[9]. Z 1564 roku pochodzi wzmianka o istnieniu ratusza[9]. W 1579 roku w Koszycach działało 86 warsztatów rzemieślniczych.

Upadek miasta nastąpił od XVII wieku[9]. Spustoszenia dokonała zaraza z 1654 roku, podczas której zmarło m.in. 40 miejscowych mistrzów cechowych. Dzieła zniszczenia dopełnił potop szwedzki. W tym okresie z 77 rzemieślników pozostało 18[9]. W 1664 roku Koszyce miały zaledwie 432 mieszkańców i znajdowały się tu 52 domy. W kolejnych latach miasto jeszcze bardziej podupadło, mieszkańcy musieli odrabiać pańszczyznę na folwarku w pobliskich Kucharach.

W XVIII wieku sytuacja miasta uległa poprawie. Stało się ono ważnym ośrodkiem rzemieślniczym. Rozwijało się przede wszystkim sukiennictwo. W 1827 roku miasto miało 628 mieszkańców. Po powstaniu styczniowym 1 czerwca 1869 roku car odebrał Koszycom prawa miejskie[9]. W ramach represji za udział mieszkańców w powstaniu, rosyjskie władze przeniosły także siedzibę gminy do miejscowości Filipowice. Pod koniec XIX w. ok. 40% mieszkańców stanowili Żydzi, którzy mieli własną gminę wyznaniową i dużą synagogę[9]. W 1931 roku Koszyce stały się ponownie siedzibą gminy[9].

Podczas II wojny światowej, w dniu 6 września 1939 roku w Koszycach stacjonował sztab Armii „Kraków” gen. Szyllinga, wkrótce potem miejscowość dostała się pod okupację niemiecką. Latem 1944 roku w rejonie Koszyc toczyły się walki partyzanckie w ramach istnienia tzw. Republiki Pińczowskiej. W Koszycach funkcjonował wówczas Polski Zarząd Poczt i Telekomunikacji Obwodu Pińczowskiego AK[9]. Koszyce zajęła armia sowiecka w styczniu 1945 roku, kończąc okupację niemiecką.

Koszyce – tablica pamięci partyzantom AK

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.

W maju 2011 roku w czasie prac przy budowie wodociągu w Koszycach odkryto zbiorowy grób z okresu neolitu z prawie 3 tysięcy lat p.n.e. Pozostawili go przedstawiciele ludu należącego do kultury amfor kulistych[10]. W grobie znaleziono 15 osób zamordowanych kamiennymi siekierami, należących prawdopodobnie do jednej rodziny; wiek kości ustalono na 4830–4726 lat[11].

Konsultacje lokalne w sprawie nadania statusu miasta (2017–2018)

[edytuj | edytuj kod]

1 grudnia 2017 roku Rada Gminy Koszyce[12] postanowiła przeprowadzić konsultacje z mieszkańcami gminy w sprawie wystąpienia z wnioskiem o nadanie miejscowości statusu miasta[13]. Konsultacje społeczne przeprowadzone zostały od 20 grudnia 2017 roku do 30 stycznia roku następnego[13]. Wyniki prezentowały się następująco:

  • gmina Koszyce (frekwencja 68,8% = 3180 osób):
    • za 73%,
    • przeciw 21%;
    • wstrzymało się 6%;
  • miejscowość Koszyce (frekwencja 59,9% = 411 osób):
    • za 64,7%,
    • przeciw 25,8%;
    • wstrzymało się 9,5%;
  • gmina Koszyce bez miejscowości Koszyce (frekwencja 70% = 2769 osób):
    • za 73,7%,
    • przeciw 20,4%;
    • wstrzymało się 5,9%[14].

Tadeusz Polak, pełnomocnik do spraw konsultacji, złożył do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego skargę na podjętą uchwałę Rady Gminy Koszyce Nr XVII/159/2017 z 1 grudnia 2017 roku w sprawie przeprowadzenia konsultacji jako naruszającą przepisy prawa, wnosząc o stwierdzenie nieważności skarżonej uchwały[15]. Skarga ta została odrzucona przez sąd administracyjny[16]. 1 stycznia 2019 roku status miasta został przywrócony[5].

Zabytki

[edytuj | edytuj kod]

Obiekt wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego[17].

Inne zabytki

[edytuj | edytuj kod]

Miasta Partnerskie

[edytuj | edytuj kod]

Miasta partnerskie[18]:

W mieście działa Klub Sportowy Szreniawa Koszyce, który w sezonie 2023/2024 występuje w klasie A, gr. Kraków I[19]. Według informacji Klub powstał w 1922 roku za sprawą członków miejscowej ochotniczej straży pożarnej[20]. Po okresie zawirowań wojennych klub reaktywowano w latach 50., obecną nazwę przyjęto w 1976 r.[20] Siedziba klubu znajduje się przy ulicy Topolowej 2.

Ludzie związani z Koszycami

[edytuj | edytuj kod]
 Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie związani z Koszycami (województwo małopolskie).

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2022 roku [online], Główny Urząd Statystyczny, 7 grudnia 2022 [dostęp 2022-12-08].
  2. Rejestr TERYT [online], Główny Urząd Statystyczny [dostęp 2022-10-18].
  3. Franciszek Leśniak, Król i jego miasta w województwie krakowskim (od wieku XVI do pierwszej połowy XVIII), w: Dwór a kraj. Między centrum a peryferiami władzy, Kraków 2003, s. 148.
  4. Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku; Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 2008, s. 98.
  5. a b Dz.U. z 2018 r. poz. 1456 - Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 25 lipca 2018 r. w sprawie ustalenia granic niektórych gmin i miast oraz nadania niektórym miejscowościom statusu miasta
  6. 10 nowych miast w Polsce od 2019 roku
  7. Dymitrow, M. (2014). The effigy of urbanity or a rural parody? A visual approach to small-town public space. Journal of Cultural Geography, 31(1), 1-31.
  8. GUS. Rejestr TERYT
  9. a b c d e f g h i j k R. Stojek (red.): Gmina Koszyce, s.9-13
  10. Dziennik Polski 24: Zbiorowy grób sprzed 5 tysięcy lat. Dziennik Polski, 2011-06-04. [dostęp 2019-05-07]. (pol.).
  11. Agnieszka Krzemińska. Z zeznań kości. „Polityka”. 26/2019 (3216). s. 63-65. 
  12. uchwała Rady Gminy Koszyce nr XVII/159/2017
  13. a b UCHWAŁA NR XVII / 159/2017 RADY GMINY KOSZYCE
  14. Wyniki konsultacji przeprowadzonych na terenie Gminy Koszyce dotyczących wniosku o nadanie statusu miasta miejscowości Koszyce
  15. " Jedno sołectwo nie wypowiedziało opinii na określony temat będący przedmiotem konsultacji" czy aby ???
  16. Podsumowanie XIX Sesji Rady Gminy Koszyce
  17. Wykaz obiektów wpisanych do Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Małopolskiego z uwzględnieniem podziału na powiaty i gminy [online], wuoz.malopolska.pl [dostęp 2024-01-01].
  18. GMINA [online], koszyce.gmina.pl [dostęp 2021-08-24] (pol.).
  19. Skarb - Szreniawa Koszyce [online], www.90minut.pl [dostęp 2024-06-05].
  20. a b Oficjalna strona KS Szreniawa Koszyce

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • "Miasta polskie w Tysiącleciu", przewodn. kom. red. Stanisław Pazyra, Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, Wrocław - Warszawa - Kraków, 1965–1967
  • Ryszard Stojek (red.): Gmina Koszyce, wyd. gmina Koszyce, 2009, ISBN 978-83-901624-2-3

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
pFad - Phonifier reborn

Pfad - The Proxy pFad of © 2024 Garber Painting. All rights reserved.

Note: This service is not intended for secure transactions such as banking, social media, email, or purchasing. Use at your own risk. We assume no liability whatsoever for broken pages.


Alternative Proxies:

Alternative Proxy

pFad Proxy

pFad v3 Proxy

pFad v4 Proxy