Stefan Tytus Dąbrowski

Stefan Dąbrowski

Data i miejsce urodzenia	31 stycznia 1877 Warszawa
Data i miejsce śmierci	23 marca 1947 Poznań
Profesor nauk chemicznych
Specjalność: fizjologia, nauki żywienia i chemia fizjologiczna
Alma Mater	Uniwersytet Lwowski
Profesura	1910
Nauczyciel akademicki
uczelnia	Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Okres zatrudn.	od 1919 do 1946
Rektor
Uczelnia	Uniwersytet Poznański
Okres spraw.	1945–1946
Poprzednik	Roman Pollak
Następca	Stefan Błachowski

Stefan Dąbrowski

Data i miejsce urodzenia	31 stycznia 1877 Warszawa
Data i miejsce śmierci	23 marca 1947 Poznań
Poseł I kadencji Sejmu (II RP)
Okres	od 1922 do 1927
Przynależność polityczna	Związek Ludowo-Narodowy
Poseł II kadencji Sejmu (II RP)
Okres	od 1928 do 1930
Przynależność polityczna	Związek Ludowo-Narodowy
Poseł III kadencji Sejmu (II RP)
Okres	od 1930 do 1935
Przynależność polityczna	Stronnictwo Narodowe

Stefan Tytus Zygmunt Dąbrowski herbu Radwan (ur. 31 stycznia 1877 w Warszawie, zm. 23 marca 1947 w Poznaniu) – polski lekarz, biochemik i polityk narodowy. Wiceminister spraw zagranicznych II RP (1920–1921). Poseł na Sejm II RP (1922–1935). Rektor Uniwersytetu Poznańskiego (1945–1946).

Życiorys

Urodził się 31 stycznia 1877 r. w Warszawie w rodzinie artysty malarza Stefana Dąbrowskiego h. Radwan (1849–1909) i Hortensji Marii Lombard (1850–1929).

Od młodości brał udział w ruchu wszechpolskim, w czasie wojny jako lekarz wojskowy przeprowadzał studia nad stopniowym wyczerpywaniem się rekruta w państwach centralnych, o których wynikach zawiadamiał sekretnie koalicję, przeciwdziałał w Królestwie dostarczeniu armii Niemcom.

Kariera naukowa

W latach 1910–1913 był profesorem fizjologii i nauki żywienia Akademii Rolniczej w Dublanach, później (1913–1919) profesor chemii i fizjologii żywienia Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie i profesor chemii fizjologicznej Uniwersytetu Poznańskiego (1919–1946). W latach 1937–1939 był dziekanem Wydziału Lekarskiego UP.

W roku 1939 został wybrany rektorem Uniwersytetu Poznańskiego, jednak z powodu wybuchu wojny nie zdołał rozpocząć kadencji w terminie. Po powrocie do Poznania 18 marca 1945 włączył się w pracę Tymczasowej Komisji Administracyjnej, której zadaniem było wznowienie działalności uniwersytetu. 28 marca 1945 r. podjął obowiązki rektora. W maju rozpoczął starania o uzyskanie dla uniwersytetu gmachu Zamku Cesarskiego (przed wojną Collegium Maius UP). 1 maja udzielono mu urlopu z przyczyn politycznych (za udostępnienie auli młodzieży katolickiej). Oficjalnie jako rektor pożegnał się ze studentami 16 grudnia 1946 r., podczas inauguracji roku akademickiego 1946/47.

Autor prawa na temat wymiany jonowej pomiędzy erytrocytami a osoczem krwi jakie zachodzą w krwi tętniczej, jak również w krwi żylnej.

Należał do wielu towarzystw i instytucji naukowych.. Od roku 1928 członek Polskiej Akademii Umiejętności.

Od czerwca 1920 r. był członkiem rzeczywistym Akademii Nauk Lekarskich w Warszawie; od czerwca 1928 r. członkiem korespondentem Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego, a od marca 1930 r. członkiem czynnym Wydziału Lekarskiego PAU w Krakowie. Od grudnia 1930 r. członek korespondent Wydziałułu IV (nauki biologiczne) TNW.

Jako chemik był uczniem i współpracownikiem Bądzyńskiego we Lwowie i pracował nad urochromem i kwasami oksyproteinowymi w moczu.

Kariera polityczna

W latach 1895–1900 był członkiem zarządu Związku Młodzieży Polskiej „Zet”. Od 1905 roku był członkiem Ligi Narodowej. W czasie wojny i tuż po jej zakończeniu (1918–1919) brał udział w organizowaniu obrony w Małopolsce. Pełnił urząd wiceministra spraw zagranicznych (1920–1921). Od 1922 do 1935 był posłem na Sejm oraz członkiem komisji sejmowych: zdrowia, spraw zagranicznych i wojska (1922–1927).

Napisał: Walka o rekruta polskiego pod okupacją (1922), Zagadnienie obrony narodowej w wojnie nowoczesnej i in.

Śmierć

Zachorował w lutym 1947. Z Puszczykowa przewieziony został do swojego służbowego rektorskiego mieszkania w kamienicy przy ul. Słowackiego nr 29. Zmarł na serce i niewydolność płuc o godz. 3. nad ranem 23 marca 1947.

26 marca 1947 odbył się pogrzeb prof. Stefana T. Dąbrowskiego, w którym uczestniczyły tłumy pracowników, studentów uniwersytetu i Szkoły Handlowej, przedstawicieli organizacji społecznych i mieszkańców Poznania. Pochowany został na „cmentarzu leśnym” w Puszczykowie, w swojej - jak mówił - „ukochanej Puszczy”.

Życie prywatne

Był ojcem Jadwigi (1931–2015) – romanistki, poetki i działaczki polonijnej.

Bibliografia

• Andrzej Śródka, Uczeni polscy XIX–XX stulecia, tom I: A–G, Warszawa 1994, s. 346–348 (z fotografią)
• A. Gąsiorowski, J. Topolski (red.): Wielkopolski Słownik Biograficzny. Warszawa–Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1981, s. 140–141. ISBN 83-01-02722-3.Sprawdź autora:1.
• Stefan T. Dąbrowski

Linki zewnętrzne

• J. Malinowski, Stefan Dąbrowski (1877–1947). Biografia polityczna, Wydawnictwo Rys, Poznań 2014, ISBN 978-83-63664-64-0.
• Poczet Rektorów UAM: Stefan Tytus Dąbrowski. amu.edu.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-09)].
• Stefan Dąbrowski na cyryl.poznan.pl
• Publikacje Stefana Dąbrowskiego w serwisie Polona