Romane manusha

E Rromane Manuśa si kodole ʒene kaj len pàrtia vaj partićipsaren anθ-e idèă de jekh naròdo vaj nácia vaj ćhel vaj endaj kaj avel anθar i Sudutni Asiya, Provinsa Radjasthan, thaj Pandjab anθar e Nordvestuni Indiya. Dujto maj bilačhi etnikani grupa palal e Indiake, šaj.

Anav

Jekh teorìa maśkar avere teoriură phenel kë o Anav "Romane" avel andar e Sanskritikano Anav "Brahmane" e baresdar "Varna" (highest caste Level) sar Mensa "Romani" O Anav Amare Kultura amaro arta te jivel si, So "Brahmani" andar e Religiona Hindipen O Anav (Jipen, Kultura, te Devleske Kreationa Amare Phuv). Romani te Brahmani si yekh lav so andar e Vedikani/Sanskritikani Chiibh aves so Kares e filosofia te jivel.

Avere manuśa phenen kë o alav “Rrom” avel kaθar i vorba “Dom” kaj sas aver telutno kàsto anθ-e Xindutne kastistikano sistèmo. Von sas dromutne manuśa kaj baśavenas but instrumenturĕnça.

Aver teoria si kë o alav “Rrom” avilo e vorbăθar “Rum” kaj sas jekh them vaj than anθ-e Balkàne kana ël mule ël Rromenqe avile anθ-e Èfròpăqe phuvă.

Aver bàjo si kë maśkar e Rromenθe manuśa phenen kë naj Rroma tha’ Sinti. O alav “Sinti” śaj vi avilo kaθar o germanikano svàto “Reisende” kaj znaćil dromutno manuś anθ-e Nămcicka ćhib, nùma aver teoria phenel kë kamas-avili kaθar o Xindăqo lav, “Sindh”, kaj sas e phurane kherutne phuvă e Rromenqe

Pala dopash anda o mtDNA ai o lineage YDNA sikaven sa mai anglal sar si o Sudutni Asiya anda kado grupo etničko. Kaj grupi si:

• Y-DNA: H1a
• mtDNA: M5

Ai le kolaver grupuria sikaven sar zhanas anda Sudutni Asiya ka Europa:

• Y-DNA: I1, I2a, J2a4b, E1b1b, R1b, R1a
• mtDNA: H, J, T, U3, U5b, I, W, X.

• Dasikane Roma
• Xoraxane Roma

Buxlăriben

O Rromano buxlăriben vaj o Rromano Diasporos sas kana e Rromane ʒene avile kaθar e India thaj gele te ʒiven anθ-e avere thema sar i Pèrsia, O Arabithan, e Armènia vaj i Grèćia. Pala akava vaxt, maj but Rroma naśleθar i Èfròpa thaj areslĭne te beśen anθ-e avere thema thaj phuvă sar e Amerika, o Meksiko, e Argentina, i Australia, i Afrika thaj i Asia.

Ćhib

Śaj ćitisares maj but informacia pal-i ćhib e Rromane manuśenqi kothe: Romani chib.

Ròbia vaj Sklavipen

E Rromane manuśa sas therde anθ-i ròbia vaj sklavipen kana nakhle but śeliberśa.

Avrutne phandimata

• Die indische Herkunft der Sinti und Roma
• Victor Shapoval - First Pages of Romani History (2003)
• A Romanian blog about Romani people and language (2007-2011)
• Romani-English and English-Romani free online dictionary - Renato B. Figueiredo
• Лилоро/Liloro Интернетоскири бутори ваш
• Романыпэн Сетевая инициатива, посвященная цыганской культуре Internet Initiative For Romany Culture

Kadava lekh si bibarilo, akana si numa ekh kotor. Kana janes buteder, shai te lachhares les.