BAB

RANGKAIAN DALAM TEORI GRAF

05 NETWORK IN GRAPH THEORY
5.1 Rangkaian | Network

Praktis DSKP 5.1a m.s. 134

Mengenal dan menerangkan rangkaian sebagai graf. SP 5.1.1

1 Bagi setiap graf yang berikut, tentukan TP1

For each of the following simple graphs, determine
(i) V dan / and n (V) (ii) E dan/ and n(E) (iii) bilangan darjah/ number of degrees
(a) (b)
A C F
1 e1 2 e2 3

e5 e6
e3

5 e4 4 B D E G

(i) V = {1, 2 , 3 , 4, 5 } (i) V = {A, B, C, D, E, F, G}

BAB 05
n(V) = 7
n(V) = 5

(ii) E = {(A, B), (A, C), (B, D), (C, D),

(ii) E = {(1, 2), (1, 5 ), (2, 3), (2, 4 ),
(D, E), (E, F), (E, G), (F, G)}
(2, 5 ), (4, 5 )} n(E) =
8

n(E) = 6 (iii) Bilangan darjah/ Number of degrees

Sd(V) = 2E
(iii) Bilangan darjah/ Number of degrees
Sd(v) = 2(E) =2× 8

= 2 × 6 = 16
= 12 info

info G = Graf/ Graph e = Tepi/ Edge

V = Bucu atau bintik d = Darjah/ Degree
∑d(V) = 2E; v ∈V Vertives or dot ∑ = Jumlah/ Total

2 Rajah di bawah ialah dua graf berbilang tepi dan graf yang mempunyai gelung.
Diagram below are two graphs with multiple edges and graph with loops.
info
(a) (b) tepi
B C Q R edge
bucu P T S
vertex
A
P O
S
gelung Jawapan
Q R loop
E D Sisi berganda antara bucu P dan Q
U T Multiple edges between vertex P and Q
Kata Laluan:
teori123

69

OMG 6 Maths Tg 4 Bab 05.indd 69 13/12/2021 1:59 PM

 Bagi setiap graf, tentukan TP1
For each of the graph, determine
(i) V dan / and n (V) (ii) E dan/ and n(E) (iii) bilangan darjah/ number of degrees

(a) (i) V = {A, , C, , E} (b) (i) V = {P, Q, R, S, T, U, O}

B D
n(V) = 7
n(V) = 5
(ii) E = {(P, P), (P, Q), (P, Q), (P, U), (P, U),
(ii) E = {(A, A), ( A , B), (A, E ), (Q, R), (Q, O), (R, S), (R, S), (S, T),
(S, T), (S, O), (T, O), (R, O), (T, U),
(B, E ), ( B , C), (B, C), (U, O), (P, O)}
n(E) = 17
(C, E ), (C, D), ( D , E), (D, E)}
(iii) Sd(V) = 2(E)
n(E) = 10 = 2 × 17
= 34
(iii) Sd(V) = 2(E)
= 2 × 10
= 20

3 Lukis satu graf mudah berdasarkan maklumat berikut. TP3

Draw a simple graph based on the following information.
(a) V = {1, 2, 3, 4, 5} (b) V = {P, Q, R, S, T, U}
BAB 05

E = {(1, 5), (2, 3), (2, 4), (2, 5), (3, 4), (3, 5), E = {(P, Q), (P, T), (P, U), (Q, S), (Q, T), (R, T),
(4, 5)} (R, S), (T, U)}
1 2 3 P Q
R

5 4 U T S

TIP
• Pasangan bucu bagi gelung ialah dalam bentuk (a, a).
The vertex pair for a loop is in the form (a, a).
• Pasangan bucu bagi berbilang tepi ialah dalam bentuk (a, b), (a, b).
The vertex pair for multiple edges are in the forms (a, b), (a, b).

4 Lukis satu graf berbilang tepi dan mempunyai gelung berdasarkan maklumat berikut. TP3
Draw a graph with multiple edges and loops based on the following information.
(a) V = {P, Q, R, S} (b) V = {1, 2, 3, 4, 5}
E = {(P, S), (P, Q), (P, Q), (S, R), (S, R), (Q, R), E = {(1, 1), (1, 2), (1, 4), (1, 4), (1, 5), (4, 3),
(Q, S), (P, P), (Q, Q), (R, R), (S, S)} (4, 3), (3, 3), (2, 3), (4, 2), (3, 5), (4, 5)}

P Q 2
1

4
Jawapan
3
5
S R
Kata Laluan:
kalsium123

70

OMG 6 Maths Tg 4 Bab 05.indd 70 13/12/2021 1:59 PM

 5 Lukis graf mudah bagi bilangan darjah yang diberikan. TP3
Draw a simple graph for the number of degrees given.

(a) 1, 3, 3, 2, 3 (b) 3, 1, 3, 2, 3, 2
Sd(V) = 1 + 3 + 3 + 2 + 3 Sd(V) = 3 +1+ 3 +2+ 3 +
= 12
2
1
n(E) = × 12 = 14
2
= 6 1
n(E) = × 14
2
= 7

info
Graf boleh dilukis jika jumlah darjah ialah genap.
Graph can be drawn if the sum of degrees is even.

BAB 05
6 Lukis graf yang mempunyai gelung dan berbilang tepi bagi bilangan darjah yang diberikan. TP3
Draw a graph with loop and multiple edges for the number of degrees given.

(a) 3, 3, 4, 4 (b) 6, 2, 5, 2, 3

Sd(V) = 3 +3+ 4 +4 Sd(V) = 2 +3+ 6 +2+ 5

= 14 = 18

1 1
n(E) = × 14 n(E) = × 18
2 2
= 7 = 9

Jawapan
TP 1 Mempamerkan pengetahuan asas tentang rangkaian.  
4
TP 3 Mengaplikasikan kefahaman tentang rangkaian untuk melaksanakan tugasan mudah.  
8
Kata Laluan:
naga123

71

OMG 6 Maths Tg 4 Bab 05.indd 71 13/12/2021 1:59 PM

 Praktis DSKP 5.1b m.s. 138
Membanding beza (i) graf terarah dengan graf tak terarah
SP 5.1.2
(ii) graf berpemberat dengan graf tak berpemberat.

1 Lukis graf terarah berdasarkan maklumat yang berikut. TP3

Draw the directed graph based on the following information.

(a) V = {P, Q, R, S, T} (b) (i) Satu gelung masing-masing pada bucu

E = {(P, Q), (P, T), (T, Q), (T, S), (Q, S), (Q, R), Q dan bucu S.
(R, S)} A loop at vertex Q and vertex S respectively.
(ii) PS ialah berbilang tepi.
P Q
PS is a multiple edge.
(iii) din (P) = 1, dout (P) = 2
din (Q) = 2, dout (Q) = 2
din (R) = 1, dout (R) = 1
din (S) = 3, dout (S) = 2
T S R

P
info
Q
Graf tak terarah ialah graf mudah atau graf yang
mempunyai gelung dan berbilang tepi yang dilukis
tanpa penandaan arah pada tepi yang mengaitkan dua
bucu.
An undirected graph is a simple graph or a graph with loops
S R
and multiple edges drawn without any direction being assigned.
BAB 05

2 Berdasarkan maklumat dalam Jadual 1 dan Jadual 2,

Based on the information in Table 1 and Table 2,
(a) lengkapkan graf berpemberat dan tak terarah yang diberikan. TP4
complete the weighted and undirected graph given.

Tempat Bucu Pasangan bucu Pemberat (km)

Place Vertex Pair of vertices Weightage (km)

Seremban S (S, M) 6.7

(N, BS) 5.0
Mambau M
(S, N) 23.9
Nilai N
(M, SP) 37.0
Bandar Salak Tinggi BS
(BS, SP) 13.5
Sepang SP (M, N) 31.9
Jadual 1/ Table 1 Jadual 2/ Table 2

S
info 23.9
6.7
Graf berpemberat/ Weighted graph
M N
– Ada nilai atau pemberat 31.9
Have values or weight
5.0
Jawapan Graf tak pemberat/ Unweighted graph 37.0
– Tiada nilai dan pemberat
Do not have values or weight BS
13.5
SP
Kata Laluan:
berita123

72

OMG 6 Maths Tg 4 Bab 05.indd 72 13/12/2021 1:59 PM

 (b) Encik John dan Encik Prakash masing-masing memandu kereta dari Seremban ke Sepang dengan
keadaan:
Mr John and Mr Prakash drove their cars respectively from Seremban to Sepang such that:
(i) Encik John memandu melalui Mambau.
Mr John drove through Mambau.
(ii) Encik Prakash memandu melalui Nilai mengikut jarak terpendek.
Mr Prakash drove through Nilai with the shortest distance.
Hitung beza jarak, dalam km, perjalanan Encik John dan Encik Prakash dari Seremban ke
Sepang.
Calculate the difference in distance, in km, Mr John’s and Mr Prakash’s journey from Seremban to Sepang.
Jarak yang dilalui oleh Encik John Beza jarak antara Encik John dan
Distance travelled by Mr John Encik Prakash
= 6.7 km + 37.0 km Difference in distance between Mr John
= 43.7 km and Mr Prakash
= 43.7 km – 42.4 km
Jarak terpendek oleh Encik Prakash = 1.3 km
Shortest distance by Mr Prakash
= (23.9 + 5.0 + 13.5) km
= 42.4 km

BAB 05
TP 3 Mengaplikasikan kefahaman tentang rangkaian untuk melaksanakan tugasan mudah.   2
TP 4 Mengaplikasikan pengetahuan dan kemahiran yang sesuai tentang rangkaian dalam konteks penyelesaian
 
masalah rutin yang mudah. 2

Praktis DSKP 5.1c m.s. 142

Mengenal dan melukis subgraf dan pokok. SP 5.1.3

1 Tentukan sama ada rajah berikut ialah subgraf bagi graf G. TP3
Determine whether the following diagrams are subgraphs of graph G.
info
(a) (b) P
P Subgraf adalah sebahagian
atau keseluruhan daripada e3
e4 e3 R
R graf yang dilukis semula
tanpa mengubah kedudukan R
e1
asal bucu dan tepi.
e2 A subgraph is part of a graph or
the whole graph redrawn without
G changing the original positions of Q
Q
the vertices and edges. Ya/ Yes
Ya/ Yes
(c) (d) (e) (f)
P P P
e3 e4
e1 e1 e4
R R
R R
e4 e1
e2
e2 e2 Jawapan
Q
Q Q Q
Ya/ Yes Tidak/ No Tidak/ No Ya/ Yes
Kata Laluan:
jarak123

73

OMG 6 Maths Tg 4 Bab 05.indd 73 13/12/2021 1:59 PM

 (g) P (h) (i) (j)
P
P P
e4 e3 e3 e4 e3
e2 e4
R R R R
e1 e2 e1

e1 e2
e3
Q Q Q
Ya/ Yes Tidak/ No Tidak/ No Ya/ Yes

2 Lukis tiga subgraf bagi graf-graf berikut. TP3

Draw three subgraphs of the following graphs.
(a)
Q Q Q
Q
e1 e1
e2 e1
e2
P
P P
e3 e3
R R R

(b)
BAB 05

P e2 Q P P e2 Q
P e2 Q

e1 e1 e4 e4
e4 e3 e1 e3

R S R
S R S S
e5 e5 e5

3 Kenal pasti pokok dan bukan pokok daripada rajah berikut. TP3
Identify the tree and not a tree from the following diagrams.
Contoh/ Example info
Pokok ialah/ Tree is:
• graf mudah tanpa gelung dan berbilang tepi.
simple graph without loops and multiple edges.
Pokok/ Tree Bukan pokok • semua bucu berkait dan pasangan bucu dikaitkan
Bucu/ Vertices = 5 Not a tree dengan satu tepi sahaja.
Tepi/ Edge = 4 Bucu/ Vertices = 4 all vertices are connected and pair of vertices is connected
with one edge only.
Tepi/ Edge = 5
(a) (b) (c) (d)

Jawapan

Bukan pokok Bukan pokok Pokok Pokok

Not a tree Not a tree A tree A tree
Kata Laluan:
editor123

74

OMG 6 Maths Tg 4 Bab 05.indd 74 13/12/2021 1:59 PM

 4 Lukis satu pokok berdasarkan maklumat berikut. TP3
Draw a tree based on the following information.
(a) Bucu/ Vertices = 6 (b) Bucu/ Vertices = 7 (c) Bucu/ Vertices = 5 (d) Bucu/ Vertices = 11

5 Lukis dua pokok berdasarkan graf yang diberikan. TP3

Draw two trees based on the graph given.
(a)

(b)

BAB 05

6 Rajah menunjukkan satu graf tak terarah dan (a) Lukis satu pokok dengan jumlah nilai
berpemberat. TP4 pemberat yang minimum.
The diagram shows an undirected and weighted graph. Draw a tree with the minimum total weight.

26 22
22 18
25
18
25 32

32 20
30
20

37
(b) Berapakah jumlah minimum pemberat?
What is the minimum total weight?
TIP 32 + 18 + 25 + 20 + 22
Bilangan tepi = Bilangan bucu – 1
Number of edges = Number of vertices – 1 = 117

Jawapan
TP 3 Mengaplikasikan kefahaman tentang rangkaian untuk melaksanakan tugasan mudah.   22
TP 4 Mengaplikasikan pengetahuan dan kemahiran yang sesuai tentang rangkaian dalam konteks penyelesaian
 
masalah rutin yang mudah. 2
Kata Laluan:
pokok123

75

OMG 6 Maths Tg 4 Bab 05.indd 75 13/12/2021 1:59 PM

 Praktis DSKP 5.1d m.s. 145
Mewakilkan maklumat dalam bentuk rangkaian. SP 5.1.4

1 Jadual 1 dan Jadual 2 menunjukkan nama dan jarak bagi enam buah tempat. Rajah 1 menunjukkan graf tak
berarah yang tidak lengkap yang mengaitkan enam tempat tersebut. TP4
Table 1 and Table 2 shows the name and the distances of six places. Diagram 1 shows the incomplete undirected graph
which links the six places.

Nama tempat Vertex Jarak (km)

Places Bucu Distance (km)
P (P, Q) 8.2
Q (R, Q) 8.6
R (R, T) 5.4
S (S, T) 6.1
T (S, Q) 3.7
U (S, P) 11.2

Jadual 1/ Table 1 (U, S) 5.1

(U, P) 15.2
(U, T)
BAB 05

10.2

Jadual 2/ Table 2

(a) Lengkapkan Rajah 1 dengan melukis satu graf tak (b) Lukis satu pokok berpemberat minimum
terarah dan berpemberat. dengan keadaan setiap tempat hanya
Complete Diagram 1 by drawing an undirected and dilalui sekali sahaja.
weighted graph. Draw a minimum weightage tree such that
R each place is passed through once only.
8.6
Q R
5.4
Q
3.7 6.1 5.4
8.2 S
11.2 T 3.7
8.2 T
S
P 5.1 10.2
15.2 P 5.1 10.2
U
Rajah 1/ Diagram 1 U

(c) Berapakah jarak minimum pokok yang anda lukis?

What is the minimum distance of the tree drawn?
(8.2 + 3.7 + 5.1 + 10.2 + 5.4) km
= 32.6 km

Jawapan

Kata Laluan:
tempat123

76

OMG 6 Maths Tg 4 Bab 05.indd 76 13/12/2021 1:59 PM

 2 Jadual di bawah menunjukkan empat jenis minuman kegemaran sekumpulan murid. TP4
The table below shows four types of favourite drink of a group of students.

Air minuman Nama murid

Drink Name of students
Kopi/ Coffee Siti, Khoo, Lucy, Lina, Teng
Teh/ Tea Lucy, Lina, Azmi, Ben, Thiru
Koko/ Cocoa Siti, Khoo, Denise, Bala, Thiru
Susu/ Milk Azmi, Denise, Ben, Bala, Teng

(a) Lukis satu graf berbilang tepi berdasarkan (b) Antara jenis minuman dengan nama murid,
jadual di atas. yang manakah boleh dijadikan bucu?
Draw a multi-edge graph based on the table above. Justifikasi jawapan anda.
Between the types of drink and names of student,
Kopi Siti which one can be the vertices? Justify your answer.
Coffee Koko
Khoo Cocoa
Teng Jenis minuman kerana ia tidak bersilang.
Lucy Lina Denise Types of drink because no intersection.
Bala
Thiru

BAB 05
Teh Azmi
Susu
Tea Ben Milk

(c) Hitung jumlah darjah bagi graf anda. (d) Mengapakah graf adalah lebih sesuai
Calculate the total degrees of your graph. daripada jadual?
Why is the graph a better choice than the table?

∴ Sd(V) Graf menunjukkan dengan jelas perkaitan

= 10 × 4 antara jenis minuman dengan murid.
= 40 The graph shows clearly the relation between
types of drink and the students.

TP 4 Mengaplikasikan pengetahuan dan kemahiran yang sesuai tentang rangkaian dalam konteks penyelesaian
 
masalah rutin yang mudah. 7

Praktis DSKP 5.1e m.s. 147 Menyelesaikan masalah yang melibatkan rangkaian SP 5.1.5

1 P 2.1 Graf terarah dan berpemberat di sebelah menunjukkan laluan

1.5 Q dan masa penerbangan, dalam jam, antara lima lapangan terbang,
3.9
P, Q, R, S dan T. TP5
T The directed and weighted graph shows the routes and durations of the
3.8
4.5 flights, in hour, between five airports P, Q, R, S and T.
3.1 KBAT Mengaplikasi
Jawapan
R
5.1
S
Kata Laluan:
darjah123

77

OMG 6 Maths Tg 4 Bab 05.indd 77 13/12/2021 1:59 PM

 (a) Hitung waktu ketibaan, dalam sistem 24 jam, bagi perjalanan yang berikut yang mengambil laluan
terpendek. Anggap tempoh transit di setiap lapangan terbang ialah 1.25 jam.
Calculate the arrival time, in 24-hour system, of the following flights which takes the shortest distance. Assume the
transit duration at each airport is 1.25 hours.

(i) Penerbangan/ Flight: P→Q→R

I Masa yang diambil/ Time taken
= 2.1 + 1.25 + 3.8
Destinasi/ Destination:
P ke/ to R = 7.15 jam/ hours
= 7 jam 9 minit
Waktu berlepas: 7 hours 9 minutes
Departure time:
Waktu ketibaan/ Arrival time
Jam 0945/ 0945 hours
= 0945 + 0709
= Jam 1654/ 1654 hours

(ii) Penerbangan/ Flight: P→T→S

II Masa yang diambil/ Time taken
= 1.5 + 1.25 + 3.1
Destinasi/ Destination:
P ke/ to S = 5.85 jam/ hours
BAB 05

= 5 jam 51 minit
Waktu berlepas: 5 hours 51 minutes
Departure time:
Waktu ketibaan/ Arrival time
Jam 1220/ 1220 hours
= 1220 + 0551
= Jam 1811/ 1811 hours

(iii) Penerbangan/ Flight: T→Q→R

III Masa yang diambil/ Time taken
= 3.9 + 1.25 + 3.8
Destinasi/ Destination:
T ke/ to R = 8.95 jam/ hours
= 8 jam 57 minit
Waktu berlepas: 8 hours 57 minutes
Departure time : Waktu ketibaan/ Arrival time
Jam 1025/ 1025 hours
= 1025 + 0857
= Jam 1922/ 1922 hours

(b) Sebuah kapal terbang berlepas dari P dan terbang P→Q→S Waktu berlepas
ke Q dan kemudian transit di S. Jika kapal terbang Masa penerbangan Time of departure
itu tiba di S pada jam 1402, cari masa, dalam
Time of flight = 1402 – 0751
sistem 24 jam, kapal terbang itu berlepas dari P.
An aeroplane departs from P and fly to Q and then transit = 2.1 + 1.25 + 4.5 = Jam 0611
at S. If the aeroplane arrives at S at 1402 hours, find the = 7.85 jam/ hours 0611 hours
time, in the 24-hour system, the aeroplane departures = 7 jam 51 minit
Jawapan from P.
7 hours 51 minutes

Kata Laluan:
kapal123

78

OMG 6 Maths Tg 4 Bab 05.indd 78 13/12/2021 1:59 PM

 Praktis Komprehensif m.s. 148

1 Diberi tiga graf seperti berikut. Bagi setiap graf, tentukan

Given three graphs as follows. For each graph, determine
(i) set V (ii) set E (iii) bilangan darjah/ number of degrees
(a) (i) V = {P, , R, , T}
Q S
P

(ii) E = {(P, Q), ( P , R), (P, S ), (P, T ), (Q, T),

(Q, R), (R, S ), (S, T )}

T Q
(iii) Bilangan darjah/ Number of degrees
= 2 × 8
S R
= 16

(b) (i) V = { P , Q , R , S , T , U }

P S T
(ii) E = {( P , Q ), ( P , R ), ( Q , Q ),

BAB 05
( Q , R ), ( R , S ), ( S , T ),

( T , S )}
U (iii) Bilangan darjah/ Number of degrees
Q R
= 2 × 7
= 14

(c) (i) V = {P, Q, R, S, T}

P S

(ii) E = {(P, Q), (P, S), (S, P), (Q, R), (R, S), (S, T), (T, T)}

T (iii) Bilangan darjah/ Number of degrees

=2×7
Q R
= 14

2 Lukis graf tak terarah berdasarkan maklumat berikut.

Draw undirected graph based on the following information.

(a) V = {P, Q, R, S, T, U} (b) V = {P, Q, R, S, T}

E = {(P, Q), (Q, R), (R, S), (S, T), (T, U)} E = {(P, Q), (Q, P), (Q, R), (Q, T), (R, S), (S, T), (T, T)}
P R S
T
S
Jawapan
Q U
P
Q T
R
Kata Laluan:
terarah123

79

OMG 6 Maths Tg 4 Bab 05.indd 79 13/12/2021 1:59 PM

 3 Jadual di bawah menunjukkan bilangan lorong bagi lebuh raya yang menghubungkan beberapa buah
bandar raya.
The table below shows the number of lanes of highways connecting a few cities.
Bandar raya P dan Q P dan R R dan S Q dan S S dan T
Cities P and Q P and R R and S Q and S S and T
Bilangan lorong
2 3 4 2 5
Number of lanes

(a) Lukis satu graf tak terarah dan berpemberat (b) Adakah graf di (a) ialah suatu pokok?
untuk mewakili maklumat di dalam jadual Terangkan dengan ringkas jawapan anda.
itu. Is the graph in (a) a tree? Explain your answer
Draw an undirected and weighted graph briefly.
to represent the information in the table.
P 2 Q Bukan pokok kerana n(V) = n(E).
Not a tree because n(V) = n(E).
3 2 T
5

R 4 S
BAB 05

4 C Graf tak terarah dan berpemberat di sebelah

menunjukkan kedudukan enam buah rumah di sebuah
700 m 800 m kawasan perumahan. Seorang posmen perlu menghantar
500 m
surat ke setiap rumah dari rumah A hingga rumah F.
E
680 m The undirected and weighted graph shows the position of six
A B 460 m houses in a housing area. A postman has to go to all the houses
410 m
450 m from house A to house F.
650 m
850 m
F
D 720 m

(a) Lukis suatu graf terarah untuk mewakili (b) Hitung jarak terpendek, dalam km, yang
jarak terpendek dari A ke F dengan syarat dilalui oleh posmen itu.
semua laluan hanya dilalui sekali sahaja. Calculate the shortest distance, in km, passed by
Draw a directed graph to represent the shortest the postman.
distance from A to F with the condition all the
routes are passed once only. Jarak terpendek
C Shortest distance
= 700 m + 500 m + 450 m + 650 m + 410 m
E
= 2 710 m
A B
= 2.71 km
F
D
Jawapan

Kata Laluan:
berat123

80

OMG 6 Maths Tg 4 Bab 05.indd 80 13/12/2021 1:59 PM

 PRAKTIS SPM KERTAS 1 (OBJEKTIF ANEKA PILIHAN)

Jawab semua soalan. Rujuk JAWAPAN, muka surat 199-203 untuk

Answer all question. Langkah Penyelesaian Lengkap bagi Soalan Objektif.

1 Antara berikut, yang manakah ialah suatu graf 5 Antara berikut, graf yang manakah dilukis
mudah? berdasarkan darjah bucu 3, 4, 4, 3? ARAS : S
Which of the following is a simple graph? Which of the following graphs is drawn based on the
BT m.s. 131 OMG m.s. 69 DSKP 5.1a, TP1 ARAS : R degrees of vertices 3, 4, 4, 3? OMG m.s. 71 DSKP 5.1a, TP3
A C A C

B D
B D

6 Antara berikut, yang manakah ialah graf terarah

2 Rajah di bawah menunjukkan satu graf. dan berpemberat? TP2 ARAS : R
The diagram below shows a graph. Which of the following is a directed and weighted graph?
OMG m.s. 69 DSKP 5.1a, TP1 ARAS : R A C 5 7 4

BAB 05
BT m.s. 132

P Q
6 11
T 15
R B D
S 9
7
Nyatakan jumlah bilangan darjah.
State the total number of degrees. 10
A 6 C 12
B 8 D 14 7 Rajah di bawah menunjukkan suatu graf G.
The diagram below shows a graph G.
3 Rajah di bawah menunjukkan suatu graf. R
e2
The diagram below shows a graph. Q
e1 e4
P e3 S

Antara berikut, yang manakah ialah subgraf bagi

G? BT m.s. 139 OMG m.s. 73 DSKP 5.1c, TP3 ARAS : R
Cari nilai n(E). BT m.s. 132 OMG m.s. 69 DSKP 5.1a, TP1 Which of the following is the subgraph of G?
Find the value of n(E). ARAS : R A S C e4
R
A 6 C 12 e1
Q
B 7 D 14 e3
P
P
4 Antara berikut, darjah bucu yang manakah boleh
digunakan untuk melukis suatu graf mudah? B R D Q
e4
Which of the following degrees of vertices can be used to Q e1 e4 Jawapan
draw a simple graph? BT m.s. 133 TP2 ARAS : S
e3 P e3 S
A 1, 3, 2, 3 C 2, 3, 4, 3, 1
S
B 1, 2, 3, 3, 1 D 3, 2, 1, 4, 2, 1
Kata Laluan:
kertas123

81

OMG 6 Maths Tg 4 Bab 05.indd 81 13/12/2021 1:59 PM

 PRAKTIS SPM KERTAS 2 (SUBJEKTIF RESPON TERHAD)
Jawab semua soalan.
Answer all question.

BAHAGIAN A

1 Rajah di bawah menunjukkan suatu graf dengan Berdasarkan pada graf itu, lukis
gelung dan berbilang tepi. Based on the graph, draw
The diagram below shows a graph with a loop and (a) satu subgraf dengan 5 bucu dan 7 tepi.
multiple edges. BT m.s. 132 OMG m.s. 69 DSKP 5.1a, TP1 BT m.s. 139 [2 markah]
R A subgraph with 5 vertices and 7 edges.
OMG m.s. 73 DSKP 5.1c, TP3 ARAS : R [2 marks]
Q
B
P S C
A
T
E
Tentukan [1 markah] F
Determine [1 mark]
(a) set V ARAS : R
(b) satu pokok yang melibatkan semua bucu.
BAB 05

[2 markah]
V = {P, Q, R, S, T} a tree involving all the vertices. [2 marks]
BT m.s. 140 OMG m.s. 75 DSKP 5.1c, TP3 ARAS : R

B
(b) set E ARAS : R [1 markah] C
[1 mark] A
D
E = {(P, Q), (P, T), (Q, R), (Q, T),
E
(T, Q), (R, S), (S, S), (S, T)}
F

BAHAGIAN B
(c) Sd(V) ARAS : R [2 markah]
[2 marks] 3 Bagi suatu graf G(V, E), n(V) = 6 dan darjah setiap
= 2 × n(E) bucu ialah 5.
= 2×8 For a graph G(V, E), n(V) = 6 and the degree of each
vertex is 5.
= 16 (a) Tentukan n(E). [2 markah]
Determine n(E). [2 marks]
BT m.s. 131 OMG m.s. 69 DSKP 5.1a, TP1 ARAS : R

2 Rajah di bawah menunjukkan suatu graf G.

Sd(V) = 6 × 5
The diagram below shows a graph G.
= 30
B C 1
n(E) = × 30
2
A
Jawapan D = 15
E
F

Kata Laluan:
subgraf123

82

OMG 6 Maths Tg 4 Bab 05.indd 82 13/12/2021 1:59 PM

 (b) Lukis satu graf G dengan keadaan (ii) Adakah graf itu suatu pokok?
Draw a graph G such that Terangkan dengan ringkas jawapan
BT m.s. 133 OMG m.s. 70 DSKP 5.1a, TP3 ARAS : R anda. [2 markah]
(i) G ialah graf mudah. [2 markah] Is the graph a tree? Explain briefly your
G is a simple graph. [2 marks] answer. TP3 ARAS : S [2 marks]
Bukan suatu pokok, kerana bucu T dan
A B bucu U tidak disambungkan kepada bucu
lain.
Not a tree, because the vertices T and U are
F C
not connected to other vertices.

E D (iii) Pada graf itu, lukis satu tepi supaya

graf itu menjadi suatu pokok.
G ialah graf dengan gelung. [2 markah]
(ii) TP4 ARAS : R [2 markah]
G is a graph with loops. [2 marks] On the graph, draw an edge so that the
BT m.s. 133 OMG m.s. 71 DSKP 5.1a, TP3 ARAS : R graph is a tree. [2 marks]
P
Q
A B
R
F S
C
E D

BAB 05
T U

(b) Jadual di bawah menunjukkan laluan yang

G ialah graf berbilang tepi.
(iii) [3 markah] melalui empat buah bandar A, B, C dan D.
G is a graph with multiple edges. [3 marks] Laluan-laluan itu menghubungkan bandar P
BT m.s. 133 OMG m.s. 71 DSKP 5.1a, TP3 ARAS : R dan bandar Q.
The table below shows the routes through four towns,
A B A, B, C and D. This routes link town P and town Q.

Dari bandar Ke bandar

F C From town To town
P A dan/ and C
E D A B dan/ and D
B Q
4 (a) Rajah di bawah menunjukkan suatu graf.
The diagram below shows a graph. C D dan/ and Q

P
D B dan/ and Q
Q
Lukis satu graf terarah untuk mewakili
maklumat yang diberikan. [4 markah]
R Draw a directed graph to represent the information
S given. [4 marks]
BT m.s. 144 OMG m.s. 76 DSKP 5.1d, TP4 ARAS : S
T U
A B
(i) Nyatakan bilangan tepi. [1 markah]
State the number of edges. [1 mark] P D Jawapan
TP3 ARAS : R
Q
4 C
Kata Laluan:
analog123

83

OMG 6 Maths Tg 4 Bab 05.indd 83 13/12/2021 1:59 PM

 OUTSIDE THE CLASSROOM

1 Seekor arnab melihat 6 ekor gajah semasa pergi ke sungai. Setiap ekor gajah melihat 2 ekor monyet
menuju ke sungai. Setiap ekor monyet memegang seekor burung nuri di tangan mereka. Berapakah
bilangan haiwan yang menuju ke sungai?
1 rabbit saw 6 elephants while go to the river. Every elephant saw 2 monkeys going toward the river. Every monkey hold
1 parrot in their hands. How many animals are going towards the river?

Sejumlah 5 ekor haiwan menuju ke sungai./ Total of 5 animals approaching the river.
Penjelasan/ Explanation:
1 Seekor arnab sedang menuju ke sungai bukan gajah (kerana perkataan SEMASA)! Gajah hanya berdiri.
A rabbit was going towards the river not the elephants (because of the word WHILE)! Elephants were just standing.

2 Hanya 2 ekor monyet yang menuju ke sungai kerana setiap gajah melihat 2 ekor monyet.
Just 2 monkeys were going towards the river because every elephants saw 2 monkeys.

3 Burung nuri dipegang oleh setiap ekor monyet./ Parrots are hold by each monkey.

4 Jadi secara keseluruhan hanya 5 haiwan./ So as a whole just 5 animals.

BAB 05

2 Ubah 1 kedudukan mancis untuk menjadikan persamaan yang betul.

Change 1 match stick position to make the equation correct.

Jawapan/ Answer

Jawapan

Kata Laluan:
arnab123

84

OMG 6 Maths Tg 4 Bab 05.indd 84 13/12/2021 1:59 PM