Süleyman I

Süleyman I
Sultan van die Ottomaanse Ryk Kalief van Islam
Volle naam	Kanuni Sultan Süleyman Han
Ottomaanse naam	سليمان
Tydperk	1520–1566
Stadium	Groei van die Ottomaanse Ryk
Huis	Osman
Voorganger	Selim I
Opvolger	Selim II
Toegra

Süleyman I (Ottomaanse Turks: سليمان, moderne Turks: I.Süleyman; 6 November 1494 – 5/6/7 September 1566), was van 1520 tot met sy dood in 1566 sultan van die Ottomaanse Ryk. Hy was die tiende sultan en die een wat die langste geregeer het (46 jaar).

Hy was in die Weste bekend as Süleyman die Manjifieke en in die Ooste as die Wetmaker (Turks: Kanuni) omdat hy die hele Ottomaanse regstelsel verander het. Hy het sy leërs persoonlik aangevoer om die Christelike vestings van Belgrado, Rhodos en die grootste deel van Hongarye te verower. Hy het groot dele van die Midde-Ooste ingepalm tydens sy konflik met die Perse, asook groot dele van Noord-Afrika tot by Algerië.

Die Ottomaanse Ryk het sy hoogtepunt as wêreldmag bereik gedurende sy heerskappy. Alhoewel die ryk nog uitgebrei het vir 'n eeu na sy dood, is dié periode gevolg deur 'n baie lang periode van agteruitgang.

Lewensloop

Die Ottomaanse Ryk in sy grootste uitbreiding onder sultan Süleyman I in 1529.

Süleyman I is gebore in Trabzon, Turkye. Van sy sewende jaar bestudeer hy wetenskap, geskiedenis, literatuur, teologie en militêre tegnieke in die skole van die Istanbul-paleis. Reeds as kind doen hy ondervinding van regeringswerk op as goewerneur van verskeie provinsies. Dit sluit in Bolu in Noord-Anatolië, en sy moeder se tuisprovinsie Kaffa op die Krim-skiereiland, waar hy op die ouderdom van 15 jaar goewerneur was.

Nadat hy sy vader opgevolg het, begin Süleyman 'n reeks militêre verowerings. Hy verower Belgrado in 1521. In 1522 verower hy Rhodos na 'n beleg en laat hy die Ridders van St. Johannes toe om na Malta te vlug.

Op 29 Augustus 1526 verslaan hy Louis II van Hongarye tydens die Slag van Mohács en beset die grootste deel van Hongarye voordat hy dit oorhandig aan John Zapolya, die prins van Transsilvanië, om die gebied te gegeer. Karel V, die Heilige Romeinse Keiser en sy broer Ferdinand, die Hertog van Oostenryk, het Hongarye daarna weer verower. Suleiman het by twee geleenthede probeer het om Hongarye-Oostenryk in te val, maar kon nie daarin slaag om Wene in 1529 en 1532 te verower nie. In 1533 is 'n verdrag gesluit met Ferdinand, wat Hongarye verdeel tussen die Habsburgs en Zapolya. Na Zapolya se dood is sy Hongaarse gebiede nagelaat aan Ferdinand, wat aanleiding gee dat Süleyman Hongarye eis. Dit lei tot voortgesette konflik en vredesverdrae wat later die status quo herstel het.

In die daaropvolgende twee dekades word omvangryke gebiede van Noord-Afrika, tot en met Marokko, en die Midde-Ooste tot by Persië geannekseer. Hierdie vinnige uitbreidings word grootliks toegeskryf aan die Ottomaanse vloot se oorheersing van die Middellandse See, Rooisee en Persiese Golf. In 1562 het hy Transsilvanië verower. Hy was nie so suksesvol in 1565 toe die Ridders van Malta daarin slaag om die beleg van Malta te beëindig nie. Die beleg het van 18 Mei tot 8 September geduur.

Terwyl Süleyman buite die Ottomaanse Ryk as gevaarlik beskou is, is hy binne die Ottomaanse Ryk beskou as 'n regverdige heerser. Hy word beskou as iemand wat korrupsie beveg het en het as 'n beskermheer van kunstenaars en filosowe opgetree. Hy word ook beskou as een van die grootste Islamitiese digters en 'n begaafde goudsmid.

Süleyman sterf in 1566, die nag voor die oorwinning tydens die Slag van Szigetvar, in Hongarye. Hy is saam met sy vrou, Hürrem Sultan (Roxelana), in 'n mausoleum in die Süleymaniye-moskee in Istanboel begrawe.

Ten tyde van sy dood was die belangrikste Moslem-stede (Mekka, Medina, Jerusalem, Damaskus en Bagdad), verskeie Balkan-provinsies tot by vandag se Oostenryk, en die grootste deel van Noord-Afrika onder beheer van die Ottomaanse Ryk.

Verwysings

Hierdie artikel is merendeels vertaal vanaf die Engelse Wikipedia-artikel I

• Merriman, Roger Bigelow (1944). Suleiman the Magnificent, 1520–1566. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press. OCLC 784228.