Abishee Garbaa
Abishee Garbaa
Abishee Garbaa
Abiishee
Garbaa
… Abishee Garbaa abbaa duulaa (mootii jechuunis ni danda’ama) ummata Oromoo naannoo
Horroo jiraachaa turee yoo ta’u goota beekkamaadha. Abbaan Abiishee Garbaa Hurruubaa yoo
ta’u haatisaa ammoo Dagattee jedhamti. Aadde Dagatte daldaltuu beekkamtuu yoo taatuu
abbaansaa ammoo abbaa duulaati.
Seenaa Duubaa
Abiishee Garbaa ilma abbaa duulaa Odaa Bulluq kan naannoo Horroo kan ture kan Garbaa
Hurruubaati. Garbaa Hurruuba sirna Gadaatin Odaa Bulluqiin filatamee akka abbaa duulaatti
bara 1850-54tti tajaajilaa ture. Waggaa afur akkuma tajaajileen Garbaan ni du’e. Abishee Garbaa
kanatti fayyadamuun abbaa duulummaa abbaasaa kan waggaa afur hafe kana qabachuuf gaaffii
dhiyeesse. Kunimmoo sirna Gadaa keessatti fudhatama kan hin qabne waan ta’eef mormiin isa
mudate; garuu deeggartoota muraasaa keessattu dargaggoota ni qaba ture. Boodarra Abisheen
abbaa duulummaa abbaasaa kana humnumaan dhaalee abbaa duulaa ta’e. Kunis bara 1855tti.
Waggaan arfan hafan xumuramanis Abisheen aangoo akka sirna Gadaatti hin gadhiifne, ittuma
fufee warra kaan amansiisun warra kaan ammoo doorsisuun akka aangoosaa fudhatan godhe.
Naannoo Horrootti weerarri Goojjam yeroo yeroon kan dhufu waan tureef Abishen ammo kana
sirriitti faccisaa waan tureef namoota birattis fudhatama argate. Abiisheen lolee naannoo kuma
kudha shan ta’u qaba ture.
Gaadi’amuusaa
Yaalii Deebisuu
Reeffa Abiishee Horrotti deebisuuf yaalin adda addaa godhamaa turullee hanga ammaatti hin
milkoofne. Yeroo Xaaliyaanin biyya kana qabatte ilmi Abiishee Fiitaawurari Amanuun reeffa
abbaasaa deebisuuf yaalii godhaa turus hin milkoofne. Bara 1950n keessa akaakayyuun
Abiishee Fitaawuraarii Oljirraa yaalaa ture.