Przejdź do zawartości

46 Dywizjon Artylerii Ciężkiej

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
46 Dywizjon Artylerii Ciężkiej
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

1939

Rozformowanie

1939

Tradycje
Rodowód

1 pułk artylerii ciężkiej

Dowódcy
Pierwszy

kpt. Stanisław Kozłowski

Działania zbrojne
kampania wrześniowa
Organizacja
Rodzaj sił zbrojnych

wojsko

Rodzaj wojsk

artyleria

Armata wz. 1878/09/31

46 Dywizjon Artylerii Ciężkiej (46 dac) – pododdział artylerii ciężkiej Wojska Polskiego.

Dywizjon nie występował w organizacji pokojowej wojska. Zmobilizowany przez 1 pułk artylerii ciężkiej w Modlinie. Dywizjon przeznaczony był do odwodu Naczelnego Wodza.

46 dac w kampanii wrześniowej

[edytuj | edytuj kod]

Mobilizacja

[edytuj | edytuj kod]

Został sformowany zgodnie z planem mobilizacyjnym „W”, w I rzucie mobilizacji powszechnej, jako dywizjon artylerii ciężkiej typu I. Jednostką mobilizującą był 1 pułk artylerii ciężkiej z Modlina. Mobilizacja została przeprowadzona w dniach 31 sierpnia – 6 września 1939[1], w lesie na zachód od wsi Rybitew. Do 3 września zgłosiło się do dywizjonu ok. 90% poborowych i zmobilizowano 100% koni. Pobrano 12 armat kal. 120 mm wz. 78/09/31 oraz 2 jednostki ognia. Większość mobilizowanych żołnierzy pochodziła z Warszawy, Płońska i Modlina. Braki wystąpiły w przyrządach oświetleniowych i topograficznych. Podczas formowania oddziału podjęto specjalne środki bezpieczeństwa. Mobilizację utrudniali niemieccy koloniści. 5 września zatrzymano dywersanta, który wskazywał rakietami miejsce postoju dywizjonu.

Działania bojowe dywizjonu

[edytuj | edytuj kod]

6 września dywizjon został włączony w skład GO gen. Zulaufa i otrzymał pierwszy rozkaz bojowy. Nakazywał on zajęcie stanowisk ogniowych w rejonie Stanisławowa (ok. 3 km na północny zachód od wsi Rybitew) z posterunkami obserwacyjnymi w rejonie Nowego Modlina i kierunkiem strzału na północny wschód. 6 września wieczorem rozkazem Naczelnego Wodza, 46 dac został podporządkowany dowódcy obrony Warszawy gen. bryg. W. Czumie. W nocy 6/7 września dywizjon odmaszerował do Warszawy przez Palmiry, Młociny na Żoliborz. Następnie w nocy 7/8 września 46 dac został dyslokowany na Pragę, zajmując stanowiska ogniowe bateriami: 1 bateria na dziedzińcu koszar 36 pp LA przy ul. 11-Listopada, 2 bateria w Parku Skaryszewskim, 3 bateria w Ogrodzie Zoologicznym, dowództwo dywizjonu w fabryce czekolady E. Wedell.

8 września 1 bateria została zbombardowana przez lotnictwo niemieckie. 1 bateria ostrzelała Skaryszew prowadząc ogień w/g współrzędnych z mapy. Jeden z działonów 2 baterii został wyznaczony do ognia bezpośredniego przeciw pociągom pancernym, w trakcie domarszu do torów kolejowych został zbombardowany. W wyniku ataku poległa cała prawie obsługa, 2 kanonierów ciężko rannych, 1 uratował się, konie wybite, armata uszkodzona. 9 września 2 i 3 baterie 46 dac ostrzeliwały w/g danych dowództwa artylerii DOW i współrzędnych z mapy niemieckie oddziały 4. DPanc. atakujące Ochotę. 11 września 1 bateria wspierała I batalion 1 pułku piechoty „Obrony Pragi” w walkach obronnych. 2 bateria przeniosła swoje stanowiska w rejon ul. Grochowskiej i ostrzeliwała cele na południowy wschód od Warszawy. Na nowych stanowiskach została zbombardowana, gdzie poległ 1 kanonier, 2 zostało rannych, zginęło ponad 20 koni. Wieczorem powróciła do Parku Skaryszewskiego, dokonano zamian na stanowiskach dowódcy 2 baterii i adiutanta dywizjonu. 12 i 13 września 1 bateria korzystając z punktu obserwacyjnego na cmentarzu bródnowskim prowadziła ostrzał stanowisk i kolumn marszowych niemieckiej piechoty w rejonie Marek. 2 i 3 baterie sporadycznie prowadziły ostrzał. 14 września ostrzeliwały baterie 1 i 3 rejon przedpola Dworca Wschodniego. 15 września 2 bateria ostrzeliwał rejon Kawęczyna, skąd wyszło natarcie niemieckiej piechoty, w trakcie walk atak niemiecki dotarł do ul. Grochowskiej. Podczas kontrataku ranny został dowódca 2 baterii por. M. Gierałtowski. Z uwagi na ograniczoną ilość amunicji kal. 120 mm rozpoczęto, od 16-18 września przezbrajanie 46 dac w haubice kal. 100 mm i haubice kal. 155 mm[2].

18 września z powodu nie otrzymania odpowiedniego prochu 2 bateria nie mogła udzielić właściwego wsparcia artyleryjskiego wszystkim odcinkom w sektorze południowo-wschodnim. Tego też dnia 1 bateria została ostrzelana celnym ogniem artylerii niemieckiej, a następne zbombardowana przez bombowce nurkujące, w wyniku czego utraciła jako zniszczone wszystkie armaty, zostało rannych kilku kanonierów. 19 września otrzymała w zamian 2 haubice 155 mm wz. 1917, zmieniono stanowiska na nowe przy Wybrzeżu Gdańskim. W następnych dniach baterie 1 i 3 prowadziły ostrzał w kierunku Tarchomina i Radzymina. 25 września artyleria niemiecka zniszczyła punkty obserwacyjne 1 i 2 baterii, poległ por. Plewa-Plewiński. Baterie prowadziły ogień przez cały okres walk w Warszawie, wystrzeliwując ostatnie pociski 27 września rano. Jakie i ile dział miał posiadać 46 dac po 16-18 września są sprzeczne wymienia się w/w haubice 100 mm wz. 14/19, 155 mm wz. 17 oraz armaty 75 mm wz.1897 i nadal 120 mm wz.78/09/31. Wieczorem 27 września 46 dac przemaszerował do Cytadeli, gdzie uszkodzono posiadane działa i broń strzelecką, rozdano żywność. W następnych dniach dywizjon poszedł do niewoli[3].

Obsada personalna

[edytuj | edytuj kod]

dowódca — kpt. Stanisław Kozłowski

  • adiutant dywizjonu— por. rez. Jan Sowa (do 11 IX 1939), por. rez. Wacław Ostaszewski[4]
  • oficer płatnik — ppor. rez. mgr Władysław Jarczyk
  • dowódca kolumny amunicyjnej — por. rez. Mieczysław Wassowicz
  • dowódca 1 baterii — por. Antoni Kulikowski
    • oficer ogniowy — ppor. rez. Kazimierz Tylia
  • dowódca 2 baterii — por. rez. Wacław Ostaszewski (do 11 IX 1939), por. Marian Gierałtowski[4](do 15 IX 1939), por. Józef Plewa-Plewiński[4](do+ 25 IX 1939)[3]
    • oficer ogniowy — por. Marian Gierałtowski (do 11 IX 1939), por. rez. Jan Sowa[4]
  • dowódca 3 baterii — por. Stanisław Zelkowski

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 321-322.
  2. Zarzycki 1997 ↓, s. 37-39.
  3. a b Zarzycki 1997 ↓, s. 40.
  4. a b c d Zarzycki 1997 ↓, s. 39.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Tadeusz Jurga: Obrona Polski 1939. Instytut Wydawnictw PAX. Warszawa 1990.
  • Piotr Zarzycki: Plan mobilizacyjny "W". Wykaz oddziałów mobilizowanych na wypadek wojny. Pruszków 1995. ISBN 83-85621-87-3.
  • Piotr Zarzycki: 1 Pułk Artylerii Ciężkiej. Zarys historii wojennej pułków polskich w kampanii wrześniowej. Zeszyt 55. Pruszków: Wydawnictwo „Ajaks”, 1997. ISBN 978-83-87103-27-9.
  • Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Najlepsza broń. Plan mobilizacyjny „W” i jego ewolucja. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Adiutor”, 2010. ISBN 978-83-86100-83-5.
pFad - Phonifier reborn

Pfad - The Proxy pFad of © 2024 Garber Painting. All rights reserved.

Note: This service is not intended for secure transactions such as banking, social media, email, or purchasing. Use at your own risk. We assume no liability whatsoever for broken pages.


Alternative Proxies:

Alternative Proxy

pFad Proxy

pFad v3 Proxy

pFad v4 Proxy